۲۴ ساعت

داستان عبرت انگیزاصحاب فیل

تاریخ  نشر  یکشنبه  دوم جون ۲۰۱۳ هالند

داستان عبرت انگیزاصحاب فیل دروادی مُحسِّر

تتبع ونگـارش :

الحاج امــیـن الـدیــن « سعـیـدی – سعید افـغــانی»

مــدیـــر مطـالعات سـتراتــــیـژیک افـغـان و مسؤل مرکز کلتوری

دحـــــق لاره- جرمنی

الحاج امــیـن الـدیــن « سعـیـدی – سعید افـغــانی »

محسر منطقه است که  در میان مزدلفه و منی موقعیت دارد ومطابق  روایات تاریخی ، اصحاب فیل و سپاهیان ابرهه که قصد تخریب بیت الله ( کعبه ) را داشتند ،در همین وادی  به هلاکت رسیده اند. بعد از هلاکت ، شکست تاریخی وفرار  نیروهای ابرهه ، این وادی در بین قبایل اعراب  بنام  وادی  مُحَسّر  شهرت یافت . این وادی در منطقه ای قرار دارد که نه جزو منطقه منی و نه جزمنطقه  مشعر  میباشد .

مطابق طول وعرض که توسط علماء صورت گرفته است ، طول وادی  مُحَسّر  تقریبآ به ۳۸۱۲ متر  میرسد.
نقطه پایان وادی محسر ،بنام مأزمین (دو کوهی که در خط السیر  حجّاج ازمنطقه  مزدلفه به منی قرار دارد) است. بخش وسیع و اکثریت   وادی محسّر، مزدلفه نامیده می شود، و تقریبآ  ۲۵۴۸ متر طول دارد و از مشعر الحرام یا منطقه قُزَح  آغاز میابد  و علامت آن دو دیوار است که یکی آن در راست و دیگری آن در  چپ موقعیت دارد .

ناگفته نباید گذاشت  رودخانه (محسّر) در پایان سرزمین مزدلفه، باریک می شود و عرض آن به ۵۰ متر می رسد و تا مسافتی در حدود ۴۳۷۲ متر یعنی تا العلمین که مرز حرم از سمت عرفه است; امتداد پیدا می کند. این دو ساختمان، مانند دو ساختمان موجود در مشعر (ستون سنگی) ولی کوچکتر هستند و فاصله میان آندو، ۱۰۰ متر است. اینجا رودخانه را مأزَمین ، یا طریق المأزمین یا تنگه میان مزدلفه و عرفه می نامند. زیرا دو کوهی که در دو طرف آن است مأزمین نام دارند، و مأزم به معنای راه باریک میان دو کوه است.

 فاصله میان جمره عقبه تا وادی محسر (طــول مــنی): ۳۵۲۸ متر میرسد .
همه ای علماء اسلام در مورد متفق القول اند واین را بر کسانی که توانمندی آنرا داشته باشند ، مستحب میدانند که : حجاج  باید در وقت حج وعمره  از این منطقه کمی بسرعت بگذرند .

 امام نووی  رحمه الله  میفرماید ،؛ به سرعت گذشتن از این منطقه کاری مستحب بوده ، فرق نمی کند اگر حاجی پیاده باشد ، در سرعت خویش به افزاید واگر سوار بر شتر ویا سایر وسایل حمل نقل باشد  ، باید از این منطقه به خاطر متابعت از حدیث پیامبر صلی الله علیه وسلم  به سرعت بگذرد.

در حدیثی که از جابر ( رضی الله عنه ) در مورد صفت حج پیامبر صلی الله علیه وسلم در حج الوداع روایت گردیده است آمده است : « حَتَّى أَتَى بَطْنَ مُحَسِّرٍ فَحَرَّکَ قَلِیلًا » راوی حدیث امام  مسلم (۲۱۳۷) .

همچنان در حدیث  که از حضرت علی کرم الله وجهه روایت گردیده است که پیامبر صلی الله علیه وسلم از وادی محسر به شتاب گذشته وسرعت خویش را در این منطقه کمی سرعت بخشیده است .

 حضر ت علی کرم الله وجهه میفرماید : « ثم أفاض حتى انتهى إلى وادی محسر فقرع ناقته، فخبت حتى جاوز الوادی »  . (راوی حدیث امام  الترمذی شماره حدیث  (۸۸۵ )، وشیخ  الألبانی این حدیث در جمله حسنه بحساب اورده)

غرض معلومات بیشتر میتوان به احادیث ( شماره  (۸۸۶)  امام ترمیزی ، وحدیث شماره ، النسائی (۳۰۵۳) امام النسائی ، که  همه ای این حادیث  از جانب شیخ الألبانی  البانی صحیح خوانده ، مراجعه فرماید ).

معنای لغوی(محسّر)

محسّر از ریشه حَسَرَ و معنای آن خسته شدن و از پا افتادن  امده است .
خداوند متعا ل در قرآن عظیم الشان میفرماید :« … ینقلب إلیک البصر خاسئاً و هو حسیر (سوره الملک: آیه ۴ ) چشم، با خستگی به سوی تو باز می گردد.
طوریکه قبلآ متذکر شدیم علت نامگذاری این منطقه به وادی محسّر آن است که ابرهه و لشکرآن که  با فیل برای نابودی وتخریب کعبه آمدند، زمانیکه بدین منطقه رسیدند ، مطابق روایت قرآن عظیم الشان ، با سنگریزه های سجیل از پای افتادند ونابود گردیدند.

نامهای محسّر:

مورخین مینویسند که این وادی بنامهای دیگری بین مردم هم شهرت داشت که مشهور ترین آن عبارت است از :
۱-  وادی النار:
اکثر مردم مکه این منطقه را بنام وادی نار می شناختند .ومیگویند در زمانهای قبل یکی از ساکنین منطقه مکه غرض شکار به این منطقه رفته بود ، و آتشی از آسمان آمد و او را سوزانید.
محمد حسین هیکل بر طبق دیدگاه علمی ـ تجربی خود، این نامگذاری را چنین توجیه می کند که: آتش بیماری آبله در این منطقه است که بعد ها ، سربازان  ابرهه را نیز سوزانید ، قابل تذکر است که :این تحلیل  بر خلاف ظاهر فهم آیات قرآنی میباشد.

۲- مهلل:

نامگزاری وادی محسر بنام مهلل  به علت است ، زمانیکه حجاج به این منطقه میرسند مطابق سنت پیامبر صلی الله علیه وسلم  به سرعت از این منطقه تیر میشوند .

۳- مهلهل:

 زیرا این محل  نزد مردم مشهور است، و یا به دلیل که در فوق ذکر گردید .

۴- بطن محسّر.

در روایت اسلامی آمده است که حضرت عمر (رض ) زمانیکه به این منطقه میرسید این اشعار را با خود زمزمه میگرد :

 الیک تسعی قلقاً وزینها        مخالفاً دین النصاری دینها
معترضا فی بطنها جنینها        قد ذهب الشحم الذی یزینها

درحالیکه کمربندش می جنبد به سوی تو می آید   و دین او با دین نصاری مخالف است فرزند خود را در شکم، جای داده است  وپیه وچربی که زینت بخ اوبود،ازدست داده است

همچنان عبدالله بن عمرهم زمانیکه به این وادی می رسید نیز همین کار را می کرد، وهمین حالا حجاج کرام  نیز سنت پیامبر صلی الله علیه وسلم را مراعت مینمایند . 

 داستا ن اصحاب فیل :
بسم الله الرحمن الرحیم 

أَلَمْ تَرَ کَیْفَ فَعَلَ رَبُّکَ بِأَصْحَابِ الْفِیلِ (۱)أَلَمْ یَجْعَلْ کَیْدَهُمْ فِی تَضْلِیلٍ(۲) وَأَرْسَلَ عَلَیْهِمْ طَیْرًا أَبَابِیلَ(۳) تَرْمِیهِمْ بِحِجَارَهٍ مِنْ سِجِّیلٍ (۴) فَجَعَلَهُمْ کَعَصْفٍ مَأْکُولٍ

داستان اصحب فیل یکی از با عبر ترین داستانی در تاریخ بشریت میباشد ، مورخین  داستان ( ابرهه ) مسیحی  که در سال ( ۵۷۰-  ۵۷۱ ) میلا دی ، با قوای ۶۰ هزار نفری مجهز با فیل ها وساز وبرګ نظامی برای فتح مکه وتخریب کعبه  براه افتاد  چنین شرح داده اند .
مؤرخین مینویسند زمانیکه  قوای نظامی وحربی  ابرهه از کشور یمن  به منطقه ( المغمس  ) رسید ، ګروه سواره  را غرض تسلیمی  مردم  به مکه فرستادند، و طی نامه ای  به اهالی مکه خطاب نموده اعلام  داشتند :

( من قصد جنګ با اهالی مکه را ندارم ، آمده ام تا فقط کعبه را ویران کنم ، اګر با این خواهش من موافق هستید ، نمایند ه خویش راغرض مذاکره وجرګه نزدم  ارسال نماید .)
در این میان مردم مکه با هم جرگه مینمایند ودر مورد این اقدام تصمیم مشترک را اتخاذ مینمایند. سران مکه بعد از مطاله نامه تهدید آمیز ابرهه سردار مکه عبد المطلب را به منظور مذاکره  نزد  ابرهه میفرستند .

میګویند عبد المطب مرد قوی هیکل ، دارای ریش مبارک ، مرد چهار  شانه ، وسروصورت نورانی وجذابی داشت .
همینکه عبد المطلب به نزد ابراهه آمد ، ابرهه  از دیدن اوسخت  تحت تــأثیرش قرار ګرفت. میګویند ابرهه بخاطر احترام او از تاخت خود پایین آمد وروی زمین ونزدیک او نشست.

بعد از عرض سلام ابرهه سر  صحبت را با عبد المطلب آغاز کرد وعزم خویش را  که ویرانی وتخریب کعبه است با عبد المطلب در میان ګذاشت .
عبد المطلب صحبت های ابراهه  را با دقت تام ګوش میګرد ، ودر جریان صحبت هیچ ابراز نظر نمیکرد وچیزی نمی ګفت :

در ختم صحبت ابراهه روی بطرف عبد المطلب  نموده ګفت : اګر شما خواهش از من داشته باشید  میتوانید بګوید :

عبد المطلب  به تر جمان ابراهه ګفت : ( سربازان ولشکریان تو دوصد دانه شتر مرا به غارت برده اند ، به ایشان هدایت فرماید تا آن را دوباره  بمن مسترد نمایند ) .
ابراهه از این درخواست  عبد المطلب سخت در تعجب افتاد به مترجم ګفت : به عبد المطلب بګوید :

( هنګامی که شما را دیدم عظمتی از تو در دلم بوجود آمد ، ولی شنیدن صحبت شما در مورد مطالبه اموالت از وقارت  نزدم کاست،  عجب است که در استرداد  شتر هایت اصرار  داری، ولی در باره کعبه  که محل عبادت شما، محل عبادت  ابا واجداد تا ن بود ، ومن حالا برای تخریب وویرانی اش کمر بسته ام مطلقآ حرفی بزبا ن نمی آوری  !! )

عبد المطلب در جواب  ابرهه ګفت : ( انا رب الابل وان للبیت ربآ سیمنعه ! ) ( من مالک شتر های خود هستم ومطالبه استرداد  دوباره  آنرا از شما دارم ، این معبد وعبادت ګاه واین خانه مالک  دیګری دارد که خود از آن حفاظت خواهد کرد. )

واقعآ همانطور هم شد ،  زمانیکه لشکریان ابراهه به  منطقه وادی محسر  میرسند، ابابـیـل ها بر سپاه  ابراهه حمله ور  شدند . ( تر میهم بحجاره من سجیل ) به پرتاب سنګ های ، برلشکر متجاوز ابراهه آغاز مینمایند ، واین لشکر ۶۰ هزار نفری ابراهه را  به شکست ورسوای مواجه ساخته، وخانه کعبه را  از تخریب وویرانی نجات میدهند ، اینست معجزه آسمانی که در دفاع از کعبه در وادی محسّر به اتفاق افتاده است

پایان