۲۴ ساعت

از هزار و یک حکایت ادبی و تاریخی

تاریخ نشر یکشنبه ۲۸ جولای ۲۰۱۳ هالند

حکایت ۲۰۴

در  میخانه   ببستند  خدا یا  مپسند

که در خانهء تزویر و ریا بگشایند

                        « حافظ »

لطف حق

راوی این حکایت شیخ فرید الدین عطار نیشابوری است ولی اگر مقصود از شخصی که وی بنام « ابوالقاسم » و صفت « شیخ الاکابر » یاد کرده ، به طوریکه دولشاه سمرقندی نیز در تذکره الشعراء نوشته شیخ ابوالقاسم عبدالله بن علی بن عبدالله طوسی گرگانی عارف مشهور باشد، صحبت حکایت مورد تأمل است زیرا شیخ ابوالقاسم گرگانی در سال (۳۸۱ ) وفات یافته در صورتیکه فردوسی بسال (۴۱۱) یا (۴۱۶) بنا بر اختلاف روایات در گذشته است ، بهر حال اصل حکایت همچنانکه شیخ عطار در اسرار نامه بنظم آورده است نقل میشود.  

   شنیدم  من  که  فردوسی  طوسی

که کرد او درحکایت بی فسوسی

ببیست و پنج سال از نوک خامه

همی   پرداخت    نقش   شاهنامه

بآخر  چونکه  عمرش  شد  بآخر

ابوالقاسم  ،  که   بد  شیخ الاکابر

اگر چه   بود  پیری  پر  نیاز  او

نکرد  ازراه  دین  بروی نماز او

چنین  گفت او که فردوسی بسی گفت

همی در وصف گبر ناکسی گفت

بمدح  گبرکان عمری بسر برد

چو وقت  رفتن آمد بی خبر مرد

مرا در  کار او برگ ریا نیست

نماز بر چنین  شاعر روا نیست

چو فردوسی  مسکن  را ببردند

بزیر   خاک   تاریکش  سپردند

همانشب شیخ اورادید در خواب

که پیش شیخ آمد ،  دیده  پر آب

زمرد  رنگ  تاجی سبز بر سر

لباس  سبز تر از  سبزه  در بر

به  پیش  شیخ بنشست وچنین گفت

که ای جان تو با نور یقین جفت

نکردی  آن  نماز  از بی نیازی

که می ننگ آمدت زین نانمازی

خطم   دادند  بر  فردوس  اعلی

که فردوسی بفردوس است اولی

خطاب آمد که ای  فردوسی پیر

اگر راندت زپیش آن طوسی پیر

مشو   نومید   از    فضل   الهی

مده  بر فضل  ما  بخل   گواهی

یقین میدان چوهستی مرد اسرار

که عاصی اند کست وفضل بسیار

گر آمرزد بیک ره  خلق را پاک

نیامرزیده   باشد  جز  کفی  خاک

پذیرفتم  منت   تا   خوش   بخفتی

بدان  یک  بیت  توحیدم  که  گفتی

مقصود از آن یک بیت توحید بنا بروایت  دولتشاه  این  بیت است :

( جهان  را بلندی  و  پستی  تویی

ندانم چه ای ، هرچه هستی توئی )

سلسله این حکایات ادامه دارد…