هشتم مارچ روز همبستگى زنان جهان
تاریخ نشر چهارشنبه ۱۶ حوت ۱۳۹۶ – هفتم مارچ ۲۰۱۸– هالند
بمناسبت هشتم مارچ ۲۰۱۸ روز جهانی زن که فردا پنجشنبه است و نظر به مشکلات و ظیفوی و صحی چند مطلب را امروز چهارشنبه هفتم مارچ نشر نمودم و این روز را به تمام مادران و خواهران افغان و جهان تبریک عرض میکنم و امیدوارم که همیشه در کنار خانواده های خود زنده ، سلامت و بدون غم و پریشانی زندگی نمایند. و آنعده مادران و خواهرانیکه در این روز در جمع خانواده هایشان نیستند وبه رحمت حق پیوستند ، روحشان شاد و خلد برین جایشان.
با عرض حرمت
محمد مهدی بشیر
**************
هشتم مارچ روز همبستگى زنان جهان
زنان افغانستان و سنت و تبعیض جنسیت
محترمه خانم زرغونه ولی
١- سنت چیست ؟
نا برابرى جنسى که از شروع تاریخ بشریت تا امروز افراد جامعه را همرایى مى کند؛ درزمان هاى مختلف شرایط فرهنگ در تغییر بوده است واین نا برابرى هاى جامعه از یکی به دیگری منتقل شده است.
دانشمندان، هچو(ایوت، پاملا،۱۳۷۶،ص۴۹). الپرت نابرابری جنسی و تبعیض اجتماعی زن درجامعه مردسالار را تحت تاثیر عوامل فرهنگی و خانوادگی مى بیند زیرا فرد را کاملاً محصول شرایط اجتماعی می‌داند. (الپرت،۱۹۵۴). حال با توجه به نظریات دو صاحب نظر که در یک جامعه غربی معتقد اند ادعای قوانین در آن دو جوامع به این است که تبعیض علیه زنان وجود ندارد می‌بینیم که در عمل نابرابری جنسیتی وجود دارد و تابع فرهنگ جوامع است.
به این أساس نابرابرى جنسى که در کشور ما ریشه ژرف و عمیق دارد با روح مردم ما با خون ورگ انان عجین است و بصورت قطعآ بنیاد این نابرابرى روز تا روزو بیشتر از پیش رشد و توسعه مى یابد.
در جامعه اى که مردم ما زندگى دارند ادامه زنده گى در خلاء سنت و مدرنیته معلق است و فرد نمىتواند با نابرابرى که با خشم در عمق ابعاد این جامعه جا گزین است بیشتر در مقاومت بپردازند ومبارزات نهاد هاى مدنى هم چندان تاثیر بیشتر ندارد زیرا:
در کشور ما بیشتر زنان و مردان در تقابل همدیگر قرار دارند و کمرنگى زنان و مشارکت های اجتماعی شان بسیار درسطح پایین و ناچیز قرار دارد، حتى مکاتب دختران و پسران جدا است؛
– دختران در دوره کودکى به فروش مى رسند و به زنى مردان بزرگ سال داده مى شوند
– بیسوادى بیشتر زنان نسبت به مردان وغیره مشکلات که در بحث جا داده شده است
-ازدواج هاى جبرى؛
-حجاب و روپوشى زنان؛
– حاکمیت و تصاحب بى قید شرط زن توسط شوهر یا مردان خانواده بنام ناموس؛
– حق طلاق و حق اولاد بعد از طلاق (مردان)؛
– وغیره مشکلات که تک شمارى این صفحه گنجایش انرا ندارد.
به این أساس در اغاز به معرفى سنت و تبعیض مى پردازیم
سنت و یا تبعیض در أصل دو معناى متغیر دارند ولى در تامین روابط اجتماعى افراد با هم در تنگها تنگ ارتباط مستقیم دارند
– فرهنگ یا سنت چیست؟
گر چه فرهنگ بیشتر از ۴٠٠ تعریف مختلف دارد؛ ولى در عصر اوستا فرهنگ چنین به معرفى گرفته شده است:
– فرهنگ یا سنت از واژه (فر و هنگ) ترکیب شده است.
فر به معنای پیش و هنگ به معناى کشیده شده،یعنى پیش کشیدن یا فرا کشیدن است و یا مجموع عنعنات، رسوم، مذهب حاکم در جامعه فرهنگ ان است.
وَیَا در برخی تعاریف، فرهنگ دربرگیرنده ی اعتقادات، ارزشها و اخلاق و رفتارهای متأثراز این سه، وهمچنین آداب و رسوم و عرف یک جامعه معین تعریف می شود. در گونه ای دیگر از تعاریف، آداب و رسوم شالوده اصلی فرهنگ تلقی می شود و صرفاً ظواهر رفتارها، بدون در نظر گرفتن پایه های اعتقادی آن، به عنوان فرهنگ یک جامعه معرفی می گردد.
و بالاخره در پاره ای دیگر از تعاریف، فرهنگ به عنوان «عاملی که به زندگی انسان معنا و جهت مى دهد» شناخته می شود.
واما از دیگاه جامعه شناسی علمی: فرهنگ عبارتست ازمجموعه ای ارزشهای مادی ومعنوی جامعه ی بشری که در جریان فعالیت اجتماعی ـ تاریخی آن ایجاد شده است. فرهنگ فعالیت خلاق انسانها را برای بوجود آوردن این ارزشها و نحوه ای کسب و انتقال آنها را نیز در بر می گیرد.
فرهنگ دارای دوجانب بهم پیوسته است: فرهنگ مادی و فرهنگ معنوی.
فرهنگ مادی عبارتست از مجموعه ی وسائل تولیدی، تکنیک، تجربه ی تولید وسایرارزشهای مادی که یک جامعه در هرمرحله از تکامل تاریخی خود دراختیار دارد.
فرهنگ معنوی مجموعه ای دستاوردهای جامعه را در همه ی زمینه های علم و هنر و اخلاق و فلسفه [ ایده ئولوژی سیاسی و حقوقی و مذهبى تشکیل می دهد.
( واژه های سیاسی و اجتماعی ـ مؤلف امیر نیک آئین )
تبعیض چیست؟
ـ تبعیض معیارهاى نا برابرى اجتماعى و موقیعتى میان أفراد جامعه مى باشد که افراد جامعه درتأثیرآن دارای حقوق مساوى نبوده وتحرک اجتماعى یکسان براى افراد درجامعه وجود ندارد.
تبعیض انواع مختلف دارد مانند تبعیض جنسى، تبعیض مذهبى، تبعیض نژادى و تبعیض سنی که تبعیض ضدّ شایسته‌سالاری و گونه ای ستمکاری است.
گر چه تبعیض براى مرد و زن در جامعه و در مجموع مردم و یا افراد جامعه واژه نا خوش أیند وداراى محبث وسیعتراست؛ ولى موضوع بحث ما زنان است؛ دراین بحث نقش و تأثیرات سنت وتبعیض در جامعه ما را با زنان افغانستان در عرصه هاى مختلف اجتماعى ،اقتصادى،سیاسى موردارزیابی قرار مى دهیم.
– تبعیض جنسیت در افغانستان:
زنان کشور که سال هاست ازنداشتن حقوق مساوى رنج مى برند و متقبل درد ها و زخم هاى بیشتر ازجنس مخالف خود (مردان) مى شوند آنقدرآنان به بى رحمى مورد اذیت قرارمى گیرند که صفحات این دفترچه بیشتر گنجایش به تک شمارى ان را ندارد و بسنده نیست، ما مختصراً درمورد معلومات آرائه کرده و به مثال هاییکه از حقیقت زندگى زنان در جامعه نشأت کرده، بسنده و اتکا مى نماییم و باید به سوال هاى پاسخ دهیم:
– چرا تعدادى بیشترین زنان افغانستان این یوغ زور و ظلم را به گردن نهاده و آن را به دوش مى کشند ؟
– چرا در کشور ما با زنان بیشتربه گونه ی سنتى وبا شیوه و رسم عصر حجر، برخورد صورت مى گیرد؟
درابتدأ تطبیق سنت بیشتر بالاى زنان درجامعه سنتى ما بحث جنجال برانگیز و پردغدغه است ـ در کشور سنتى ما فاصله بین زنان و مردان که شگاف بزرگ میان مرد وزن بشکل ژرف وعمیق بیشتر است؛ دو عامل دارد: منابع قدرت در “حوزه سیاسى “و حوزه “اقتصادى”.
طبق ایده ئولوژى جنسى درجامعه ما بیشتراین دو حوزه به مردان تعلق مى گیرد و سهم زنان دراین دو حوزه ضعیف است.
از انجاییکه اقتصاد، بعنوان منبع درامد، خود یکى از شاخص هاى مهم میان زن ومرد مى باشد أکثریت حتى بطورکل مى توان گفت درکشورما بیشترین حق تحصیل به مردان تعلق مى گیرد و زنان که بیشترازهمه از نعمت سواد محردم مانده اند؛ خود یکى از مشکلات سنتى و تبیض میان زن و مرد در کشور را مى توان بصراحت مشاهده کرد. به این ملحوظ کرسى هاى پر درامد و چوکى بلند در تمام عرصه ها سیاسى،اجتماعى ،اقتصادى و فرهنگى به مردان تعلق دارد که مردان عواید بیشتر بدست مى اورند که این برخورد ها وعدم نا برابرى اقتصادى و فرهنگى زنان و مردان را بمیان مى أورد. زیرا در قوانین کشور ما بیشتر اشتغال درعرصه فرهنگ و اقتصاد را حق مردانه دانسته ووظائف رایگان خانواده گى را حق زنانه مى دانند؛ ولى بطوررسمى و قانونى این حق به هر دو جنس تعلق مى گیرد در حالیکه درعمل اولویت بیشترین و حتى همه شانسها در استخدام و فرصتهاى اقتصادى وفرهنگى به مردان تعلق دارد و تعیین مردان در پست هاى بلند و یا فراگیرى تحصیلات عالى ومسلکى بدون هیچ مخالفتى
قابل أجرا است. حتى اشغال زنان توسط شوهران( مردان ) که خودمحدودیت هاى جنسی را ببار مى أورد و میزان بیکارى،بیسوادى، مشارکت زنان دراجتماع درسطح نازل قرار مى گیردکه این همه یکى ازطرز وشیوه هاى برخورد قوانین وسنت حاکم درجامعه ماست که نابرابرى و خشونت علیه جنسیت زنان را در کشور بلند برده و ما شاهد صدهاخشونت علیه زنان استیم. ازلت و کوب گرفته تا قطع اعضاى بدن و سنگسار شان که متاسفانه مثالهاى بیشتر را با خود داریم که از جمله مى توان قتل و سنگسار فرخنده ملگزاد توسط مردان در کابل ‘ گوش بینى بریدن زرینه درولایت جوز جان ، سنگسار رخشانه در ولایت غور و هزاران دیگر در جمع گمنام ها مى توان نام برد.
بدبختانه سالهاى درازاست که زنان افغانستان با چنین نابرابرى ها دست به گریبان استند با وجود تلاش هاى نهاد هاى مدنى در داخل و خارج از کشور روز تا روز خشونت علیه زنان تبعیض درتمام عرصه هاى اجتماعى ،فرهنگى و سیاسى در جامعه ما ریشه عمیق داشته و مبارزه علیه این پدیده منفور را محدود ساخته است.
با وجودهمه دشوارى ها تلاش نهادها با حمایت ملل متحد؛ هنوزهم زنان دراین قیدو بند نظام مرد سالاری استند و خشونت علیه زنان بشکل فاجعه بار ان ادامه دارد.
بنابرآن ما نمى توانم تبعیض را درکشور ما از سنت جدا سازیم. زیرا بنابرعوامل ذکر شده وَیَا هم بیشترین عوامل دیگر که کنجایش این بحث را ندارد با هم پیوند مستقیم دارد وتا زمانیکه کشوراز شکل سنت محکوم وفلاکت بار کهنه نجات نیابد تبعیض بشکل وحشتبار در ان جامعه با قوت خود باقى خواهد ماند.
راهکار ها در زمینه نقش مساویانه زنان و مردان در جامعه چیست؟
در قدم اول تصویب و تطبیق قوانین کشور در زمینه ی برچیدن بساط شگاف موجود جنسیتى در موارد مختلف و اتخاذ تدابیر در موارد آتی:
– رشد و ارتقای دانش وسطح توانمندى زنان درعرصه هاى مختلف،علیه زندگی تبعیض امیز؛
ـ ایجاد نهادهاى مدنى زنان و حمایت از تمام حقوق و ازادى هاى زنان در چوکات قانون؛ بمنظور تأمین عدالت اجتماعى وعرضه کردن خدمات اجتماعى اعم از حق تحصیلات، حق ازدواج ، حق طلاق با حفظ حق اولاد، حق مشارکت حق اموزش و توجه جهت رشد استعداد هاى زنان در تمام بخش ها و غیره مى باشد.
نکات یاد اورى شده راهکارها و یا راه هاى بیرون رفت جهت تنزیل وضعیت بد خشونت بارزنان کشور ما مى باشد.
ولى از جانب دیگر با تطبیق راهکار بیشتر به مشکلات سنت کشور بر مى خوریم که تعدادى با وجود دسترسى با این حق نمى توانند از ان استفاده مؤثر نمایند. زیرا ممانعت هاى خانواده گى از سنت عقب مانده که به میراث مانده است و زیر نام عزت و غیرت بانوان خانواده را مورد خشونت قرار مى دهند واز مشارکت شان در اجتماع و فراگیرى تحصیلات واموزش مسلک جلوگیرى مى کند.
– توجه به بلند بردن سطح اگاهى تمام اقشار جامعه صورت گیرد تا مردان، زنان را بحیث شهروند متساوی الحقوق پذیرفته و آنان را برابر با خود دانسته و قبول نمایند.
ـ نقش رسانه ها، نهادهاى مدنى در اموزش و اگاهى شهروندان وهمچنان از طریق همین رسانه ها نقد سیاستهاى ارگانهای دولتى و قوانین نافذ که زن را در جامعه بنام جنس دوم
می پندارند؛ این نقد ها و اعتراض هاارزنده است.
ـ وهمین طور نقش قانون گزاران و ملل متحد با فشارها و حمایت هاى بین المللى در راستاى
رفع تبعیض جنسى قابل لمس و مؤثراست و وظیفه دارند تا درهاى بسته را در روى بانوان بازکنند و زن توانایى و صلاحیت پا بیرون گذاشتن را بدون اجازه شوهر و یا مرد فامیل داشته باشد و این حق انسانى را از ان ایشان سازند تاجهت فراگیرى اموزش و تبارز استعدادهاى شان در جامعه و پرورش و سهم شان در اجتماع وحمایت خود بانوان از همدیگر شان مجال فعالیت خلاق را داشته و راه را برای رشد آتی آنان باز سازد.
زیرا بیرون رفتن بانوان از خانه و سهم شان در اقتصاد، اجتماع، اموزش و معرفى واستخدام شان در بازارکار؛ یکى از مهمترین راه رسیدن به حقوق مشروع شان است.
ـ زنان جامعه باید خود به دنبال قوانین شفاف درپیوند با توانمندی های خود و سیستم حاکم با استفاده این توانمندی ها باشند درغیر ان حق داده نمى شود حق باید گرفته شود که نقش خود زنان جهت دستیابى به حقوق شان ارزنده است.
هموطنان عزیز!
امید وار استم این مقاله که از تجارب و کار با زنان جهت استفاده ی شما عزیزان تهیه شده مورد استفاده سود مند تان قرار گیرد.
زرغونه “ولى” جرمنى ۰۱.۰۱.۲۰۱۸
خواهر گرامی خانم زرغونه ولی ، ضمن عرض سلام هشتم مارچ روز جهانی زن بشما و تمام مادران و خواهران گرامی صمیمانه تبریک عرض میکنم ، امیدوارم که زنان و خواهران عزیز ما دیگر مورد آزار ، اذیت و خشونت نامردان قرار نگیرند و دولت فاسد افغانستان جلو این همه بی عدالتی ها را علیه زنان بگیرد. تشکر از نوشته عالی تان. موفق وسلامت باشید. مهدی بشیر
با عرض تبریک روز جهانی زن به شما خواهر گرامی و همه بانوان هموطنم از مقاله زیبای تان تشکر نموده مؤفقیت همیشگی تان را تمنا دارم.
با عرض حرمت
قیوم بشیر «هروی»
دوست قدرمندم مهدى بشیر مسؤول تارنمایى وزین ٢۴ساعت !
تارنمایى که از درد ها و چالش ها گرفته تا مطالب ارزنده و آموزنده آموزشى پرورشى که مالا مال از کار روشنگرى براى مردم ما گزارش مى کند . تارنمایى که در هر بخش نشرات خود از دیزاین و صحافت خاص بر خوردار است . زحمات شبانه روزى شما هموطنان با درک و با احساس ام قابل قدر و ستودنى است .
و اینکار کرد هاى پر بهایى شما براى نسل آینده به خط زرین ثبت تاریخ روشنگرى و رسانه اى کشور خواهد شد .
گام هاى استوارتر و موفقیت بیشتر برایتان ارزو دارم . از نشر مقالات ام در ویبسایت وزین تان ممنونم.