۲۴ ساعت

جنگ کله سیرو

تاریخ  نشر چهار شنبه ۲۳ حوت  ۱۳۹۶ –  ۱۴ مارچ  ۲۰۱۸–  هالند

جنگ کله سیرو

محترم رسول پویان

بـه بند رشـمۀ زلـفی دلـم لَکَـتو شد

به رد یُـو دل وامُنده مـه دِگه او شد

رکابیم به پِت پِت فناد وگاوگم گشت

چراغ موشک دل بی غذای مندوشد

چُلُکه زد سـیاهی به چِنگ لِنگ خو

به لای ابر پِنُم نیز قرص مه تو شد

کلـیز خُـمبه بکـندک مـرا دم سابات

جگرزدست ورم خیک بادومَشکوشد

دل از کـوارۀ مـه کـنده شـد دم رفتن

زبس بروف بروف وتلاش واشتوشد

جداییها نه فقـط زخم راسراطون کرد

چو قاف نی، ناچاق گشت و پرتو شد

گذارعمر چه بُد غیرهوهو و گیزگیز

لورده کرد عمری و بند و سیخلو شد

براه عـشق دلی چون کلاوه سرگردان

گهی بـه وصل وگهی باخیال چنگوشد

رقیب ما که هزارچهرۀ دروغگو بود

به پیش یار زبان بشکنک به لولو شد

ز جو و نتره و قُلب و دهـانه بگذشتم

ولی بـه دامن دریا دوباره چرخو شد

بـه تـار مـو دلنگون کـرده یی دل را

چومشک دوغ زتَکّون تو به هِنگوشد

زمانی گـندم شهنازی بود وزعفـرانی

ولی به طالع من کُرمک آمد و جوشد

گذشت دورۀ چاراختلاط وکرسی ها

نشـد قـصـۀ پِهـتو و زودکی شـو شد

ز بام عـشـق بیفـتاد طشـت رسـوایی

زهر طرف به خطا غَلغَلاووبوبو شد

بجویه باغ وطن خاروخس بسا رویید

نه آب داد کسی نه شـیار و نه سو شد

شغال و گرگ کند دوله از دم قشلاق

به جلگه هم سگ پیر ما به کوکو شد

زرخش یورغه وشبدیزکس نمی گوید

چو خرموشۀ دشـمن اسـب بی دو شد

گذشت دورۀ راستی و خدمت و پاکی

زمان رشوه خور وچارکلاه و اَلّو شد

به دیگ جنگ و جدل کله پاچۀ انسان

بـرای عــدۀ شـوروا و کله سـیرو شد

دگرزهوهو و تپ تپ کسی نمی برسد

به جنگ دست طرفها بجان هم رو شد

وطن به مـدت چل سال جنگ تحمیلی

فدای کشمکش واشنگتون و مسکو شد

۱۴/۳/۲۰۱۸

واژگان و اصطلاحات هراتی در شعر بالا:

رشمه: تناب نازک – به ردیو: به دنبال اش – وامُنده: وامانده – دِگه: دیگر- او: آب – رکابی: چرغ فانوس – پت پت: در حال خاموشی – گاوگم: تاریکی شام که در آن گاو دیده نشود. – چراغ موشک: چراغ سفالین قدیمی فتیله دار – مندو: دانه هایی که از آن روغن مندو سازند؛ در قدیم سوخت چراغ موشکها بود. – چُلُکه(چولُکّه): نوعی نشستن – چنگ لنگ: روی دوپا – پِنُم: پنهان – مه تو: مهتاب – کلیزخمبه: زنبور بزرگ – بکندک: بگزید – سابات: دالان – ورم: اماس و باد – خیک: مشک – مشکو: مشک آب – کواره: ظرفی که از چوب گز بافند و دهقانان در آن بادنجان رومی انتقال دهند؛ در شعر فوق منظور قفسۀ سینۀ انسان است – بروف بروف: شتاب و عجله – اِشتو: عجله – سراطون: سرطان – قاف نی: بسیار لاغر – ناچاق: مریض و بیمار – هوهو: سر و صدا – گیزگیز: صدای پرش زنبور – لورده: باخود بیهوده حرف زدن – سیخلو: گرفتاری بیهوده – چِنگو(چنگاو): درگیر، دست و گریبان – لولو: به گندگی افتادن – نتره(نطره): معیار آب بخش در ده ها که از سنگ و سمنت می سازند – قلب: دهانۀ حق آب – دهانه: راه آب – چرخو: چرخاب – دلنگُون: آویزان – مَشک: خیک – تَکّون: تکان – هِنگو: تکان دادن – کُرمَک: دانۀ ناپاکی در میان گندم – کرسی: صندلی در زمستان – چاراختلاط: صحبت گرم – پهتو: محل آفتاب دار – شو: شب – غلغلاو: سروصدا – بوبو: صوت تمسخرآمیز – سو: چیدن علفهای هرزه – شیارکردن: شخم زدن زمین – قشلاق: جای زمستانی مالداران – جلگه: آبادی – کوکو: صدای سگ – رخش: اسب رستم – شبدیز: اسب مشهور خسرو پرویز – یورغه: رفتارراحت و تند اسب – الّو: بی جانشین – چارکلاه: بهم انداز و دعوا جلب – کله سیرو: شوربای کله و پاچه گوسفند – هوهو و تپ تپ: سروصدا برای ترساندن.