۲۴ ساعت

مقدمه :
سناتوریم رفقی بیگ که یکی ازسابقه دارترین شفاخانه های تدریسی ومعالجوی درسطح کشور میباشد.

بنابر کتیبه منار ( رفقی کامل بیگ ) مقابل دروازه پوهنتون  کابل ؛ تعمیر آن در ماه جو زای سال ۱۳۱۰ هـ ش شر و ع و درماه اسد سال ۱۳۱۲ هـ ش در زمان محمد نادر شاه به مصرف ده لک [ یک ملیون افغانی ] از جیب فتوت همایونی در املاک شخصی شاهانه شان اعمار و به پایه تکمیل رسید .

در ابتدا شفا خانه جهت جلو گیری از توبرکلوز ( TB ) تحت نظر دوکتور رفقی بیگ از کشور تر کیه شروع به فعالیت نمود . بناً این شفا خانه بنام رفقی سنا توریم مسما گردید . و مهندس صداقمند عبدالغیاث خان کار های ساختمانی آنرا پیش برد . (۱)
بنابر گزارش روزنامه اصلاح : برای علاج امراض توبرکلوز(سل) سناتوریمی در علی آباد ( که از مایملک شخصی اعلیحضرت شهید محمد نادر شاه است ) تعمیر و مبتلایان این مرض را تحت تداوی گرفته است . (۲ ) بعداً سایر بخش های این شفاخانه نیز نظر به ضرورت اعمار گردید . و این شفاخانه بنام نادر شاه روغتو ن عرضه خدمات صحی خویش ادامه داده و تا امروز با و سیع ساختن بخش های مختلف شفا خانه با داشتن (۱۲ ) دیپار تمنت و (۲۵۰ ) بستر فعالیت مینماید.
قبلا” در زمان امیر عبدالرحمن شفاخانه لیلیاس خانم انگلیسی نه تنها تداوی امیر را به عهده داشت بلکه مردم عوام همچنان از تداوی موصوف مستفید بود.

ضمنا” خانم براون تداوی حرم امیر را به دوش داشت. در زمان امیر حبیب الله خان و شاه امان الله خان سناتوریم حلیمه خانم و شفاخانه مختصری در پغمان اعمار گردید.

توجه بیشتر زمامداران دراین دوره برای تداوی توبرکلوز یا سل بود که روز تا روز مردمان زیادی به آن مبتلا بود. روی این منظورسناتوریم رفقی بیگ یکی از کارهای نیک نادرشاه بود. مناررفقی بیگ و برج ساعت این سناتوری امروز یادآوری از یادگار آن دوره میباشد.

برج ساعت شفاخانه علی اباد که با جریان آب در حرکت بود :
این برج در زمان نادرشاه هنگامیکه شفاخانه رفقی بیگ در سال ۱۳۱۰ هـ ش اعمار میگردید ؛ آباد شده است . امروز این برج ساعت در عقب انستتیوت طب ابوعلی سینا موقعیت دارد دارای چهار طبقه یا منزل و به شکل چهار ضلعی اعمار شده است . هر منزل آن داری کلکین میباشد در طبقه بالای ساعت بزرگی نصب گردیده است ؛ که به واسطه جریان آب در حرکت بود . چون قبلا در زیر همین برج ساعت کاریز وجود داشت .
برج ساعت متذکره به شکل مربع ۴ متر در ۴ متر و بالای صفه یک متر پنجاه سانت اعمار گردیده است. ارتفاع برج حدود ۱۴ متر بوده و دونل ازمنزل چهار به پایین تا سطح کاریز یا قنات ادامه دارد. تا عقربه های ساعت بزرگ به حرکت  آید . گفته میشود ؛ آب شش قنات به زیر برج کشیده شده است .
برج ساعت سناتوریم رفقی بیگ یا شفاخانه علی اباد با اعمار تعمیر انستتیوت طب از نظر پنهان گردید و در گوشه دیگر شفاخانه اطفال این پوشیده گی را بیشتر ساخت.
با تآسف در جنگ های گروهی حاکم بر کوه های کابل و پوهنتون کابل این برج با همه سابقه تاریخی آن ، آسیب دید . فعلا” این برج توسط کمیسیون مستقل حقوق بشربه تاریخ ۱۰ دسامبر ۲۰۰۷ م ترمیم و با حفظ نمای بیرونی احیا گردید . (۳ )
اما از آن ساعت بزرگ خبری نیست . بلکه ساعت کوچک بدون زیبایی به عوض آن نصب گردیده است .