۲۴ ساعت

نوشتۀ : محترم استاد شاه محمود محمود

مشخصات امروزی قلعه خیسار(بخش سوم)
قلعه خیسار در قله کوه به ارتفاع ۱۳۵۰ متر از بحر موقعیت دارد این قلعه ساختمان وبنای مستحکم استوار در دامنه کوه بنام جهان قلعه وبه طرف جنوب قریه خیسار – قیصار مربوط ولسوالی پرچمن واقع بوده .

در سمت جنوب این قلعه حوض آب که به مساحت ۵۳ در ۵۳ متر ساخته شده و از آب چشمه که بنام چشمه نی یک مسما شده ذخیره گردیده که این چشمه با مسافه ۵۴۳۳ متر از حوض فاصله داشته که ذریعه نل سفالی در داخل حوض آب ذخیره میشد که درحالات اضطراری از آن استفاده گردیده وساختمان این حوض ونل سفالی مرتبط به آن طوری اعمار بوده که تا مدت ۵۳۳ سال دشمن ازین راز معلومات بدست آورده نتوانسته وروی همین دلیل ازفتح قلعه عاجز ماند این قلعه پانزده جریب زمین را احاطه که شامل منار های محافظوی یا سنگر های دفاعی وحرمسرای سلطان ، مسجد جامع ، محبس ومهمان خانه ها میباشد این قلعه تنها دارای یک راه عبوری وخروجی پر پیچ وخم که در قسمت جنوب غرب کوه موقعیت دارد میباشد .
بدون ساکنان آن محل دیگر کسی از این راه رفت وآمد کرده نتواسته ودر قسمت پیش روی دروازه ورودی وخروجی به تعداد برج یا مناره دفاعی خارج از قلعه اعمار گردیده که بیشتر آن قسمت عساکر محافظوی یا گارد مسلح محافظوی وامنیتی قرار داشت که از امور داخلی قلعه اموال وخزاین ذخایر خارج از قلعه محافطت می نمودند این قلعه در نقطه مرتفع کوه روی حصار سنگی که حصار به طول ۱۱۵ متر ارتفاع دارد.

این قلعه داراى ١۵٠منار یا ساختمان منار شکل میاشد که در داخل هر ساختمان آن یک فامیل مخصوص از وابستگان دولتی یا خویشاوندان شاهی زندگی می نمودند ودر منازل تحتانی آن زیر خانه های موجود میباشد که برای نگاه داری وحفاظت از خزاین وذخایره سلطان ساخته شده بود ودر وسط این قلعه مسجد زیبا وبا قنادیل ومیناتوری های مجلل ساخته شده است این قلعه دارای یک محبس عمومی متشکل از سه بخش میباشد
قصر وحرم خانه سلطان به جانب شمال غرب بوده وپنج مهمان سرای آن در سمت جنوب در نقاط مرتفع حصار سنگی موقعیت دارد. ویکی از مناره ها یا برج ها نسبت به سایر برج ها ارتفاع بیشتر داشته ودر آن راه ورودی وخروجی مشاهده نمیشود واغلبا در آن متصور اند که این مناره راه بخصوص داشته ، که حتی ساکنان آن قلعه از آن خبرنداشته وبه گمان اکثر این مناره محل نظارت واوضاع داخلی وخارجی قلعه میباشد.

همچنان در آن برج یک غرفه یا بالاخانه برای عبادت مخصوص شاه به مشاهده میرسد. که در اوقات فراغت سلطان در آن غرفه عزلت گزینی وخلوت نشینی می نمود ودر سمت جنوب قلعه دره طویل که از سه قسمت محصور با سنگ های سخت طبیعی که تنها از غرب این دره یک راه عبوری و ورودی به مشاهده میرسد .
این دره به مسافه چهار کیلو متر دور از قلعه واقع بوده که در داخل آن کمند اسپان شاه ساخته شده که تا اکنون پارو های حیوانی وساختمان های طویله مانند حیوانات در آن به مشاهده میرسد ، احتمالاً کسی را درآن منطقه غیراز موظفین خصوصی شاه رهیابی ودسترسی نبوده است.

درسمت جنوب غرب قلعه کانال آب جاری است که بنام (جوی سوراخ) یاد گردیده وآب که درین کانال جاری است غرض استفاده آبیاری وکشاورزی در منطقه خیسار – قیصار انتقال گردیده ودرمسافت چند کیلومتری حدود وسطی این کانال غرض عبور آب از وسط یک تپه کوه تونل سنگی به طول ۴۳ مترحفاری گردیده وآب از آن عبور نموده است.
چنانچه در فوق متذکر گردیدیم؛ گفته میشود احتمالاً این قلعه در زمان سلطان غیاث الدین ساخته شده است.بیشتر حاکمیت این قلعه بدست ملک رکن الدین غورى که چنگیز نتوانست نسبت حصانت قلعه از حمله برآن خود داری نماید و حاکمیت رکن الدین را بر غور و خیسار با یرلیغی توجیه نمود. (۱۵۱)

زیر نویسها :