شاه”مشرب”
تاریخ نشر چهار شنبه پنجم ثور ۱۳۹۷ – ۲۵ اپریل ۲۰۱۸– هالند
یادی ازغزلسرای معروف و محبوب اوزبیکی و فارسی شاه“مشرب“
محترم امان معاشر،خبرنویس مجلۀ زن کانادا
*************************
غزلسرای معروف ومجبوب اوزبیکی وفارسی بابا عبدالرحیم “مشرب” د
وی در کودکی سواد نزد فامیل فراگرفته و تحصیلات بالاتر را در مدارس زمان خویش به پایان رسانیده ، مطابق استعداد خود از کتب زمانش استفادۀ اعظمی می برد.
در اوان کوچکی و کودکی پدر خویش را از دست می‌دهد و مادرش که بکار ریسندگی تار اشتغال داشت امرار حیات می نماید.
“مشرب“ که سادگی و زندگی معمولی داشت مرید یکی از صوفیان میشود که به اصطلاح آنزمان کنیز داشت و مشرب با کمال ارادت عاشق این کنیز میگردد. این امر اختلافات را بین پیرمردم و مشرب بمیان می آورد و مشرب نا گزیر به ترک آنجا میگردد.
وی بنا به ذوقی که دارد به سرودن اشعار روی می آورد و اشعارش علاقه مندان را به خود جلب می کند و نوازندگان آن‌ها را روی پرده ی هنری می کشند.
اشعار اوزبیکی و فارسی شاه “مشرب“ محیط را فرا می‌گیرند و به دور دستها و انهایکه شعر پسند اند آن‌ها راه بدست می آورند.اشعار موصوف وقایع،رسوم ، اداب و کلچر و معارف روز را انعکاس می‌دهد.
شاگرادان مدرسه‌ها بعد از فراه گرفتن سواد و قرآن از اشعار زیبا و ناب آن استفاده می‌بردند و به معلومات خود می افزودند و معانی اشعار را در گوشها زمزمه و اسباب معرفت مردم را فراهم می نمودند.
اشعار “مشرب“ چون اشعار حافظ دست بدست می‌گشته و شبها در محضر موسفیدان جوانان و اهل ذوق وادب خوانده میشود و مردم به بینهایت علاقه مندی گوش فراه میدهند و جوانان سروده های موصوف را روی پرده موسیقی می آورند و شادابی محافل خویش روح و روان می بخشیدند.
در افغانستان و آسیای میانه، اشعار مشرب شهرت به سزا دارد و مشرب را بحیث فرد متدین، صوفی، عالم و دانشمند یگانه می پندارند و او را ولی زمان خویش یاد کرده‌اند. مردم محیط به وی ارادت دارند و موصوف را شاه مشرب لقب دادند و به آن احترام والا قایل اند.
خواندن اشعار “مشرب ” در بین زنان و دختران جوان مرروج است و کتاب آنرا زیبای های شاه مشرب می گویند.
زنان ودختران جوان بخت خود را با اشعار شاه “مشرب “می آزمایند. دختران گرد هم آمده برای خود میر مجلس انتخاب می‌کنند و هر دختر یک انگشتر داخل چاینک پر از آب می‌اندازند و میر مجلس با چشم پت صفحه کتاب“مشرب” را باز می کند و سپس یک طفل خُرد سال با دست خود از داخل چاینک انگشتر رامی‌کشد و میر مجلس شعر، صفحه باز شده را می‌خواند و مطالب آنرا وابسته به بخت صاحب انگشتر تعبیر می‌کنند.
کتاب‌های درسی از اشعار ناب آن مشحون است و درمکاتب کشور های تورکی زبان و آسیای میانه تدریس می گردد.
بابا رحیم مشرب تنبور می نواخته و عشق و علاقه خود را نسبت به تنبور در این قطعه شعر خود که آن را هنرمند مشهور اُزبکستان خانم یولدوز توردیوا آهنگ ساخته وبه گونه ی بسیار زیبا و زنده اجرا نموده است.
مشرب، ملا های متعصب زمانش را به نکوهش میگیرد و علیه خرافات دست و پنجه نرم می‌کند وافکار تاریک و کوتاه بینان را بزبان شیوای اشعاربکر خویش، می نماید.
وی ، چون خورشید در محیط می درخشد؛ به جوانان درس انسانی و روشن می‌دهد و آنان را به زندگی نو آشنا می‌سازد وبالای افکار کهنه خط بطلان می کشد.
موصوف را مردم به مثابه صوفی پاکدامن، دانا و مبرا از ریا میدانستند و او را ولی نیز می‌خواندند وبرایش، ارادت داشتند.
“مشرب” در سال ۱۷۱۱میلادی به حکم محمود، شاه بلخ چون منصور علاج به پای دار برده شده و وی را به چوبه ی دار قصابی می نمایند.
اما مردم محیط، جسد شاه “مشرب” مرحوم را به احترام خاص در پهلوی جوانمرد قصاب در بلخ بخاک سپردند.
مرگ شاه “مشرب” افکار عمومی را خدشه دار و از اطراف و اکناف علاقه مندان آن جمع شده، به پای زیارت آن سرازیر شدند و بعد از مدتی میت و خاک توده ی او را، از مزار به اشکمش ولایت تخار انتقال دادند.
حاکمان میهن برای بابا “مشرب” ارج نگذاشته اند؛ ولی در خارج از کشور در آسیای میانه و دربسیار جاهای پر افتخار، پارکها، موسسات و مکاتب بنام وی مسمی گردیده و جوانان در هنگام ازدواج و مراسم شادی به پای هیکل مشرب می‌روند و مراسم گل گذاری خویش را بجا می اورند.
دانشگاه دولتی “مشرب ” در نمنگان یکی از بزرگترین دانشگاهها در آسیاه میانه است، که تعداد زیادی ازهم میهنان ما نیز ازاین دانشگاه استفاده اعظمی برده و سند فراغت از آن، بدست آورده اند.
انواع مارک پستی و مدالها بنام مشرب در ممالک تورکی زبان موجود است و آن را باعث افتخار زبان و ادبیات و فرهنگ خود می‌دانند.
امان معاشر،خبرنویس مجلۀ زن کانادا
نمونه یاشعار فارسی آن:
” آنانکه طلـبگـار خـدائید
بیرون زشما نیست، شما ئید شما ئید”
(مشرب)
نه از کفـرم تمـنّایی، نـه از اسلامـم امـیدی
ندانـم کعـبه و بتخــانه ازهـم ، کـافـرعشقم
(مشرب)
(مشرب) شعرلریدن نمونه:
عاشق
ملک سن یا بشرسن یا حور غلمان سن بیلیب بؤلمس،
بو لطف و بو نزاکت بیرله سیندین ائریلیب بؤلمس.
عجب بی رحم دلبرسن، عجب شوخ ستمگرسن،
چراغ حسن روینگدین کؤنگولنی هم اوزوب بؤلمس.
یوزونگ نینگ آفتابینی کؤروب حیران بؤلوب قالدیم،
فلککه قؤل اوزاتیب، شمس انورنی آلیب بؤلمس.
یوزونگ مثل قیزیل گلدور،کؤنگول جون بلبل شیدا،
بو گلنینگ عشقیدین بلبل چمندین ائریلیب بؤلمس.
کیل، ای مشرب، اگرعاشق بؤلوب سن بؤلمه غیل غافل،
بو غفلت اویقوسیدین،ای یارانلر، اویغانیب بؤلمس.
دو آهنگ از اشعار ناب شاعر شوریده ما بابا مشرب که به پرده موسیقی کشیده شده است انتخاب وخدمت‌تان می گذارم
https://www.youtube.com/watch?
https://www.youtube.com/watch?
تشکر جناب آقای امان معاشر عزیز ، میخواهم بدانم چطور شد دوباره رو به سایت ۲۴ ساعت آوردید ؟. خوش آمدید. مطلب عالی بود . موفق باشید. مهدی بشیر
دروز بر روح پاک بابا مشرب
ممنون از دست اندر کاران سایت وزین ۲۴ ساعت که مطالب ارزنده و پر بها را نشر و در راستای تقویه بنیه فرهنگی سعی و تلاش می ورزند موفق و کامگار باشید جناب بشیر صاحب مهربان.
با عرض ارادت و حرمت مهجور
با سپاس از شما مهدی جان عزیز و امتنان از دوست گرامی ام جناب امان جان معاشر خوشحالم که همیشه مطالب ارزنده ای را از طریق سایت وزین ۲۴ ساعت به خوانش میگیرم ، مؤفق باشید.
با عرض حرمت
قیوم بشیر هروی