تکملهء حواشی نفحات الانس
تاریخ نشر سه شنبه چهارم دلو ۱۴۰۱– ۲۴ جنوری ۲۰۲۳ هالند
تکملهء حواشی نفحات الانس
شرح حال مولانا جامی قدس سره
تألیف
رضی الدین عبدالغفور لاری
به تصحیح و مقابله و تحشیهء بشیر هروی
————–
الهی غنچهء امید بکشای
گلی از روضهء جاوید بنمای
« جامی »
بخش دهم :
رباعیه ۶۶۴
در عرصهء کون همدمی نتوان یافت
در قصهء عشق محرمی نتوان یافت
زان می که حریفان همه خوردند وگذشت
در خمکدهء فلک نمی نتوان یافت
اما بسیاری از فقیران از صحبت حضرت ایشان علیه الرحمه و الرضوان ۶۶۵ می شدند و ایشانرا حالات و کیفیات دست میداد.
یکی از سالکان راه و زاهدان آگاه ، از ساکنان زیارتگاه مشهور به شیخ شاه * رحمه الله . ویرا با حضرت ایشان نقاری در دل و شایبهء غباری در خاطر می بوده است ، تا آنکه روزی حضرت ایشان بدیدن وی ۶۶۶ رفته اند و چون بصحبت بنشسته اند آن عزیز طریق موعظت آغاز نهاده است و از حضرت ایشان درآن اثنا سؤالی کرده حضرت ایشان یکی لفظ در جواب وی فرموده اند در حال ۶۶۷ بروی غلطیده است . بعده آن صورت نقاری که با ایشان داشته ( است ) محو گشته .
روزی فقیر ، بحجرهء ایشان در آمدم ، همانا که وقت حضرت ایشان مقتظی آن نبود ، چون این معنی دریافتیم ، اندوهی ۶۶۸ عظیم مستولی شد و ثقلی (۶۶۹) قوی در جمیع اعظا ظاهر گشت ، چنانچه طاقت نشستن نماند .برخاستم و بیرون آمدم .
این حالت مفضی بمرضی (۶۷۰) گشت و بصعوبت انجامید ، چنانچه اطبامایوس گشتند ودر روز هفتم (مرض) ۶۷۱ قلق و اضطرابی عظیم دست داد و حال متبدل ۶۷۲ گشت چنانچه جز شد برفتن . آرزوی دیدار مبارک حضرت ۶۷۳ ایشان کردم.
حضرت ایشان (علیه الرحمه) ببالین این فقیر آمدند ، در جالی که در هیچ عضو (مجال) حرکت نبود ، بتشویش تمام عر ض حال ۶۷۴ کردم و استدعاء تلقین شغلی نمودم ، بآنچه اشارت فرمودند مشغول شدم و احضار صورت مبارک ایشان هم بامر حضرت ایشان کردم ، حضرت ایشان نیز متوجه گشتند. بعد از لحظه ای آن کیفیت روی در تنزل نهاد و بحالتی خوش ۶۷۵ مبدل گشت و لذت آن ۶۷۶ حالت بجمیع قوی و اعضا رسید ، چنانچه برخاستم و بدور زانو بنشستم ، چون حضرت ایشان « علیه الرحمه والرضوان ۶۷۷» سر مبارک بر آوردند و مرا نشسته دیدند ، فرمودند که تشویشی نخواهد بود. فاتحه خواندند و روان شدند ، فقیر تا در حجره بمشایعت حضرت ایشان رفتم و آن مرض ۶۷۸ بصحت ۶۷۹ انجامید و بخیر گذشت ۶۸۰. وچون از این قصه سالی چند بگذشت ۶۸۱. یکی از اصحاب حضرت خواجه عبیدالله (قدس سره) از تصرفات آنحضرت حکایت میکرد، فقیر این قصه را بوی گفتم.
همانا که وی رفته و بحضرت ایشان گفته و استدعاء تفصیل آن نموده ۶۸۲، فرموده اند که چون صورت حال و غلبهء مرض ویرا شنیدیم متألم شدیم و مشغول گشتیم ۶۸۳ که بار ازوی برداریم ، دیدیم که مرض ازوی برخاسته و بما متوجه گشته ، تضرع نمودیم که مارا تحمل این بار نیست ، از ما نیز در گذشت.
باید که در غلط نیفتی وظن نبری که حضرت ایشان در حین این حکایت نظر در خود داشتند. ۶۸۴
رباعی۶۸۵
زآمیزش جان و تن تویی مقصودم
و مردن و زیستن توئی مقصودم
تو دیر بزی که من برفتم زمیان
گرمن گویم ز من توئی مقصودم
رباعی ۶۸۶
گاهی که فتد بجانب خود نظرم
تا ظن نبری که من زخود بهره ورم
در طعلت خود جمال حق می نگرم
وزنسخهء خود کمال حق می شمرم
یکی از خواجه زادگان گیلانرا مرض عظیم واقع شده بوده است و و اورا در آن مرض یأس تمام دست داد.
شبی حضرت ایشانرا « علیه الرحمه و الرضوان ۶۸۷ » در واقعه دیده که آن مرض را ۶۸۸ از وی برگرفتند ۶۹۰ ایشان فرستاده و از ایشان التماس تلقین طریقی کرده . حضرت ایشان در طریق خواجگان قدس الله اسرار هم رساله نوشته بجانب وی فرستاده اند ۶۹۱ .
واز حضرت ایشان ( علیه الرحمه والرضوان ۶۹۲ ) درین باب و امثال این واقعات ازمردم ، حکایات منقولست.
خدمت مولانا علاءالدین علی رحمه الله تعالی ۶۹۳ که یکی از اصحاب حضرت مخدوم قدس سره بوده اند ، اما از حضرت ایشان علیه الرحمه (والرضوان ) ۶۹۴ مجاز شده اند بتلقین این طریق ، در باب تصرفات و اشراف « الف »حضرت ایشان بر خواطر حکایات نقل میکردند.
رباعیه ۶۹۵
آنانکه ره عشق بمردی سپرند
هر یک بشفا دهی مسیح دگرند
آنجا که بچشم لطف و رحمت نگرند
بیماری صد ساله بیکدم ببرند
عزیزی از فرزندان مولانا جلال الدین رومی * قدس سره ، مدتی در جوار ایشان ساکن بود و ایشانرا بوی صورت التفاتی میبود ۶۹۶ .
روزی میگفت که درین چند شب حضرت ایشان ( علیه الرحمه ) ۶۹۷ بمنزل ما تشریف آوردند. نماز خفتن گزاردیم و با ایشان بصحبت بنشستیم ۶۹۸ تا وقت صبح بطریق سکوت . آن شب بر من چون یک نفس بگذشت .
میگفت : همانا که طریق خواجگان چنین است که تابحال کسی التفات نکنند ویرا چیز ۶۹۹ حاصل نشود.
و هم وی میگفت ( که ) شبی براهی افتادم بغایت تاریک و باران نیز بود ۷۰۰ ، در حین اضطرار (۷۰۱) توجه بحضرت ایشان کردم راه روشن شد و از تشویش ظلمت رستم . این ( سخن ) پیش ایشان مذکورشد، فرمودند که شیخ ( زاده) صورت عقیدهء خود دیده است .
دربعضی اوقات ، سلطان وقت خلد الله تعالی ملکه یکی از ملازمان خود را مؤاخذه کرده و بند فرمود و وی درین واقعه تضرع بسیار می نمود واز ایشان درخواست شفاعت میکرد امداد همت ۷۰۲ میخواست و از اینجا الم بخاطر مبارک ایشان راه می یافت .
فقیر گستاخی نمود میگفتم که فلان بزرگ در مثل این وقایع خاطر مبارک میگماشته اند و بند از کار ۷۰۳ بر میداشته ۷۰۴ .
فرمودند که بندگی مخدوم ۷۰۵ ماقدس الله تعالی سره ۷۰۶ ، در حبس یکی از پادشاه زادگان ۷۰۷ ما را طریق تعلیم کردند و (به) شغل بانطریق امر ۷۰۸ فرمودند ، مشغول گشتیم روز سیم « خلاص و » ۷۰۹ نجات یافت . درین واقعه لحظه ای توجه کردیم چنان معلوم گشت ۷۱۰ که آن شخص کشته نخواهد شد.
و فرمندند که ( چون )خبر موحش از آن جانب میرسد متألم میشویم . وچون میخواهیم ۷۱۱ که خاطر باستخلاص وی گماریم ، سر وحدت مستولی شده ومعنی توحید غالب گشته آن الم ۷۱۲ مرتفع میگردد و بی الم کاری نمیتوان کرد. اما بالاخره آن شخص از بند رهائی یافت ۷۱۳ .
و فرمودند که آن بزرگان ۷۱۴ که آن نوع تصرفات میکرده اند ، ترک بوده اند و بر طبیعت ترکان استیلا غالب است و از پیچیدن آن بزرگ در مهمات حکایات فرمودند.
فقیر را & دغده شغل بدین طریق دست داده بوده است ۷۱۵ و بملازمت حضرت ایشان علیه الرحمه والرضوان ۷۱۶ آمده استدعاء تعلیم کرده حضرت ۷۱۷ ایشان او را تلقین ذکر لااله الاالله – محمد رسول (الله) کرده اند و مشغول گشته فی الحال در وی اثر معهودا این طایفه بظهور آمده خود را در فضای ۷۱۸ روشن دیده و ویرا لذت قوی و شوق عظیم دست داده و نشانهء یوم تبدل الارض غیرالارض « ب » هویدا گشته این حالت را ۷۱۹ بدیشان عرض کرد ، فرموده اند که این سریست که از یار و دوست نیز اخفا باید کرد بعده بتکرار شغل و کثرت عمل کیفیت بیخودی در وی متزاید میشده .
روزی این شخص از ۷۲۰ بعضی اشکال ( که ) سبب فتور این نسبت میشد ، نزد ایشان شکایت میکرده ، فرمودند اند که چاره نیست ، این ۷۲۱ را با شغلی از اشغال ظاهری جمیع جمه می باید ساخت و ضحبت کسی را ۷۲۲ را که این نسبت از وی در یافته لازم داشت ، این حالت ۷۲۳ ملک دیگریست که درین کسی منعکس شده چنان باید کرد که ملک این کس شود و این بدوام صحبت میسر گردد .
ادامه دارد …
پاورقی ها :
الف – اشراف : از بالا پائین نگاه کردن ، اشرف علیه : اطلع علیه من فوق ( المنجد ).
ب – قرآن کریم ۱۴/۴۸ .
نسخه بدلها و اختلاف قرائت
۶۶۴ – ب : ندارد .
۶۶۵ – ف : ووالرضوان ندارد.
۶۶۶ – اصل : ایشان .
۶۶۷ – ب : فی الحال .
۶۶۸ – اصل ، ب : اندوه .
۶۶۹ – ف : ثقل .
۶۷۰ – اصل ، ب : بمرض .
۶۷۱ – اصل ، ب : ندارد.
۶۷۲ – ف : مبدل .
۶۷۳ – ف : ندارد.
۶۷۴ – ب : ندارد.
۶۷۵ – ب ، ف : بحالت خویش .
۶۷۶ – ب : از .
۶۷۷ – ف : بین « » را ندارد.
۶۷۸ – ب : ندارد.
۶۷۹ – اصل : بحبت .
۶۸۰ – ف : ندارد.
۶۹۱ – ب ، ف : گذشت .
۶۸۲ – ف : این .
۶۸۳ – ب : شدیم .
۶۸۴ – ب : داشته .
۶۸۵ – ب ، ف : ندارد.
۶۸۶ – ب ، ف : ندارد.
۶۸۷ – ف : بین « » را ندارد.
۶۸۸ – ف : ندارد.
۶۸۹ – ب : برگرفته اند.
۶۹۰ – ف : ندارد.
۶۹۱ – اصل ، ب : فرستادند.
۶۹۲ – اصل ، ف : ندارد.
۶۹۳ – ب : ندارد ، ف : رحمه الله علی .
۶۹۴ – اصل ، ف : ندارد.
۶۹۵ – ب : ندارد.
۶۹۶ – ف : بود .
۶۹۷ – اصل ، ب : ندارد.
۶۹۸ – ف : نشستیم .
۶۹۹ – ف : خیری .
۷۰۰ – اصل : تیز بود .
۷۰۱ – ف : چنین .
۷۰۲ – ف : و همت .
۷۰۳ – ب : بند بر .
۷۰۴ – ب : میداشته اند.
۷۰۵ – اصل : مخدومی .
۷۰۶ – ف : قدس سره ، ب : قدس الله سره .
۷۰۷ – ف : پادشاهان .
۷۰۸ ب : ندارد.
۷۰۹ – ف : ندارد.
۷۱۰ – ب : شد .
۷۱۱ – اصل : خواهیم .
۷۱۲ – ب : ندارد.
۷۱۳ – ف : می یافت .
۷۱۴ – ب ، ف : بزرگ .
۷۱۵ – ف : دست داده است ، ب : دست داده بود.
۷۱۶ – ف : والرضوان ندارد.
۷۱۷ – ف : ندارد .
۷۱۸ – ب : فزای .
۷۱۹ – ب : ندارد.
۷۲۰ – اصل : را .
۷۲۱ – ب ، ف : آن .
۷۲۲ – ف : ندارد.
۷۲۳ – ب : ندارد ، ف : حال .
تشکر از برادر عزیزم قیوم جان که بخش دیگری از تصحیح و مقابله و تحشیه بر کتاب تکمله حواشی نفحات الانس شرح حال مولانا جامی را آماده کرده و از شهر ملبورن کشور آسترالیا به سایت ۲۴ ساعت فرستاده است. مهدی بشیر
برادر گرامی ام مهدی جان عزیز از زحمات قابل قدرتان جهانی سپاس ، آرزومندم همیشه با سلامتی و کامگاری بدرخشید.
باعرض حرمت
قیوم بشیر هروی
ملبورن – استرالیا
آقایان مهدی بشیر و قیوم بشیر تشکر ازشما که همیشه آثار ارزنده زنده یاد استاد بشیر هروی را با ما شریک میسازید.
خداوند روح شانرا شاد داشته باشد چقدر خدمات بزرگی کرده اند که قابل ستودن است و شما بسلامت باشید که با خواننده گاه سایت وزین ۲۴ ساعت شریک میسازید.