۲۴ ساعت

طرح ۶ فقره یی کوفی عنان

رحیم الله جرمی 

طرح ۶ فقره یی کوفی عنان

برای ختم جنگ در سوریه

دید گاه ها  و نظریات ناهمگون

تاریخ نشر جمعه یازدهم حمل ۱۳۹۱ – ۳۰ مارچ ۲۰۱۲ 

رحیم الله جرمی

کوفی عنان سرمنشی پیشین سازمان ملل متحد و فرستاده ویژه  اخیر آن سازمان به سوریه،  پس از ختم دومین سفرش به آن کشور اعلام داشت که مذاکرات وی با بشار اسد، رئیس جمهور سوریه دست آورد  های کلانی داشته است.

 احمد فواسی سخنگوی عنان اعلام کرد که دولت سوریه  طرح شش فقره یی وی را که حمایت شورای امنیت سازمان ملل را  نیز با خود دارد،  پذیرفته است.

سخنگوی فرستاده ویژه سازمان ملل از قول شخص عنان می گوید که پذیرش برنامه کوفی از سوی سوریه یک گام مهم در جهت ختم جنگ و اعاده صلح به این کشور بشمار می آید، ولی مهمتر از آن این است که برنامه مذکور بتواند در معرض تطبیق قرار گیرد.

طرح مذکور از جمله به توقف بیدرنک استفاده از خشونت و عقب کشیدن نیروهای دولتی سوریه از شهر های تحت کنترول شورشیان تاکید می دارد.

هرچند رژیم سوریه طرح شش فقره ای فوق را پذیرفته است، با آن هم به باور تحلیلگران مسایل خاورمیانه و جهان عرب، راه رسیدن به صلح در این کشور می تواند هنوز هم خیلی ها طولانی باشد.

طرح عجیب و غریب

کای کورمه یک تحلیلگر دانشگاه اسلو  به این عقیده است که  تحقق خواستهای مذکور ممکن نیست. این دانشمند نارویژی  برخی از کاستی های طرح مذکور را چنین برمی شمارد:

ـ بگونه مثال این طرح خواهان توقف فوری برخوردها بوده و در عین زمان متقاضی اجرای آتش بس دو ساعته، در روز، به خاطر رسانیدن کمک های بشری به مناطق جنگ زده می باشد که این خود یک اختلاف بزرگ را نشان میدهد.

کورمه  همچنان می گوید ضعف کلان دیگر طرح یاد شده این است که  در مورد ایجاد یک رهبری انتقالی چیزی نمی گوید. این نارسایی ها و تناقضات زمینه های تحقق برنامه یاد شده را بسیار کمتر می سازند و برای شورشیان سوریه یی بکلی نا ممکن است که با اسد در مورد چنین یک راه حل موافقت نمایند.

 از سوی دیگر طرح عنان شامل هیچ زمانبندی مشخصی برای اجرایی نیست. طرح مذکور همچنان به طور مستقیم از بشار اسد نخواسته است  تا از قدرت کنار برود، بلکه تنها خواستار آغاز مذاکرات دولت با اپوزیسیون گردیده است؛ مساله ‌ای که معترضان آن را  با قاطعیت رد می‌کنند.

موضعگیری چین  و روسیه در قبال طرح عنان

عنان در روز های اخیر به پکینگ سفر کرد و در آنجا از رهبران چین خواست تا به حل برخورد های خونین سوریه مساعدت نمایند. چین همچنان تمام جناح ها را فراخواند تا با وی در راه رسیدن به صلح یاری نمایند. عنان پس از ملاقات خود با وین جیابو نخست وزیر چین نتایج مذاکراتش را خیلی مثبت

توصیف نموده اظهار داشت:

ـ مقامات چینی وعده می دهند که با من و دیگر اعضای شورای امنیت  در جهت حصول اطمینان در رابطه به تطبیق طرح شش فقره یی کار مشترکی را انجام دهند.

روسیه که دست خود را برسر بشار اسد همچنان  ثابت نگهداشته است، کشورهای عربی را به جانبداری از یک طرف تنش در سوریه، متهم می‌کند و می‌گوید که کمک  های خارجی به معترضان باعث افزایش درگیری‌ها در این کشور می‌شود.

 روسیه هفته گذشته اعلام داشت که ارسال اسلحه به حکومت سوریه را متوقف نخواهد کرد. گفته می شود مسکو به میزان ۷۲ درصد اسلحه مورد نیاز سوریه را تهیه می نماید.

دیمتری مددوف میگوید که حل بحران سوریه از طریق کنار رفتن بشار اسد یک امر کوتاه مدت به نظر می آید و علاوه می کند:

ـ اگر فکر شود که دست کشیدن اسد از قدرت به معنی این باشد که تمام مشکلات این کشور از بین میرود، یک نگرش کاملا کوتاه مدت و کوتاه نظرانه است. او معتقد است که  بر عکس با کنار رفتن اسد از اریکه ی قدرت، به احتمال قوی برخورد ها در این کشور عربی که خط فاصل بین سه قاره مهم جهان بشمار می آید، افزایش خواهند یافت.

 خلاصه اینکه چین و روسیه به محکوم نمودن رژیم  بشار اسد علاقه کمتری دارند. از این سبب بود که   هردو کشور بر قطعنامه شورای امنیت را در مورد محکوم نمودن رژیم اسد انگشت رد گوبیدند با قاطعیت  ویتویش کردند.

 ولی  با آن هم  هر دو کشور از ابتکار  اخیر کوفی عنان حمایت بعمل می آورند. اینکه  اکنون هم چین و هم روسیه از این برنامه پشتیبانی می کنند، امیدی را برای ایجاد یک راه حل در دراز مدت بوجود می آورد.

 اما این را هم نباید فراموش کرد که حمایت روسیه و چین از رژیم بشار اسد و استفاده ی او از خشونت نیز مرزی دارد و نمی تواند در هر زمان و در تحت هرگونه شرایطی میسر باشد.

  موضع عربستان سعودی نیز در رابطه به چگونگی برخورد های سوریه از اهمیتی برخوردار است. گفته می شود که  این کشور به ارسال اسلحه به شورشیان سوریه از قبل آغاز کرده است و طوفانی از اسلحه که هم از جانب روسیه، عربستان سعودی  و برخی از کشور های دیگر که تا هنوز اسم آنها در سرخط اخبار روزنامه ها و صفحه های تلویزیون ها برجسته نگردیده است، می تواند هم برای حکومت بشار اسد و نیز برای شورشیان مخالف وی هم  تقویت کننده و هم  تضعیف کننده باشد.

اتحادیه اروپا

اتحادیه اروپا نیز آهسته آهسته موضعگیری خویش را در قبال رژیم بشار اسد روشنتر می سازد.  این اتحادیه  در گام نخست درنظر دارد تا قیودات منع سفر را برای خانواده بشار اسد وضع نماید، به ترتیبی که خانم، مادر خواهر و مادر زن او نتوانند از کشور خارج گردند.

 امریکا و ترکیه نیز از ارایه کمک های غیر نظامی از قبیل دارو  وسایل مخابره و نظایر آن به شورشیان ضد حکومت بشار اسد سخن می گویند. عده ای از کشور ها نیز بر آن شده اند تا سفارتخانه های شان را در دمشق ، ظاهرا به دلایل امنیتی، مسدود سازند.

یک نظر دیگر در قبال طرح عنان این است که ممن است  طرح یاد شده زمینه را برای حملات بیشر او بر شورشیان از لحاظ زمانی مساعد می سازد.

در حالی که ارتش سوریه همه روزه به عملیات نظامی خود در مناطق مختلف کشور ادامه می‌دهد، معترضان بیم آن دارند که اسد از فرصت ایجاد شده در هر گفتگو‌ برای تشدید سرکوب‌ها استفاده کند. در وضعیتی کنونی سوریه به نظر می‌رسد که دستیابی به توافق صلح بیش از هر زمان دیگری دور از دسترس باشد.

جبهه های جدید

سازمان ملل به روز سه شنبه به تخمین های خود در رابطه به شمار کشته شده گان تا بیش از ۹۰۰۰ هزار نفر تجدید نظر کرد. در عین زمان گزارشهایی  در مورد برخورد های تازه در مرزهای لبنان بگوش می آید.

 بگفته شاهدان عینی نیروهای سوریه به روز سه شنبه داخل خاک لبنان گردیدند و در آنجا ایشان خانه ها  را ویران و بر ضد گروه های شورشی سوریه به جنگ پرداختند. ممکن است در این زدو خورد ها تعداد زیادی کشته شده باشند.

 همچنان در بیرون از دمشق پایتخت کشور و تعدادی از جاهای دیگر زدو خورد ها بین نیروهای دولتی و شورشیان صورت گرفته است. به گزارش آژانس خبر رسانی DPA اطلاعاتی بدست آمده که بر اساس آن ۱۶ نفر که در بین آنها ۶ سرباز نیز وجود دارند، کشته شده اند.  

 اعتراضات، شورشها و درگیریها در سوریه که در رسانه های عربی-غربی چهره ای خونین از آن نشان داده می شود، متاثر از چندین عامل خارجی و داخلی است که بررسی آنها تحلیل واقعی تری از موضوع به ما ارائه می دهد.

آغاز و پیشینه ی شورش ها

شورش ها و اعتراضات سوریه ۲۶ ژانویه ۲۰۱۱ از شهر درعا با اعتراضات دانش آموزان یک مدرسه و اشتباه نیروهای امنیتی شروع شد. دانش آموزان توسط نیروهای امنیتی دستگیر شدند و خانواده آنها در واکنش به این دستگیری تظاهرات کردند، که این اتفاق جرقه آغاز تحولات سوریه بود که در مورد خسارات و تلفات عایده از آن  گزارش های محاسبات ضد و نقیض بگوش میرسد.