۲۴ ساعت

به یاد امیر کشور خط ( یادی از زنده یاد استاد محمد علی عطار هروی) قسمت دوم

( هفدهمین سال نشراتی )

تاریخ نشر :  جهارشنبه ۱۵ حوت  ( اسفند ) ۱۴۰۳  خورشیدی – ۵ مارچ  ۲۰۲۵   میلادی –  ملبورن – استرالیا

 به یادبود از سی ودومین سال درگذشت

زنده یاد استاد محمد علی عطار هروی

(۱۲۸۸ – ۱۳۷۱ خورشیدی)

رفیع اصیل یوسفی

بخش دوم :

استاد عبدالغنی نیکسیر در کتاب رنگ ورنج – هنر آوران هری ؛

تعداد کتیبه های مشهور نگارش یافته توسط استاد عطار را پانزده مورد و تعداد شاگردان برجسته و توانمند اورا بیست نفر بر شمرده که اینک صرفا به معرفی مهمترین خطوط نگارش یافته شاعر کتیبه ها درین زمینه وفرصت می پردازم :

اندرون و بیرون مسجد جامع شریف هرات – با خطوط ثلث ، نستعلیق ، طغرا و کوفی.

ایوان مسجد خواجه مودود چشتی.

نگارش کتیبه مسجد جامع لشکر گاه.

کتیبه ثلث جلی برای مسجد جامع حاجی یعقوب درشهر باستانی کابل.

مسجد جامع ،، خرقه شریف ،، در حوالی ارگ تاریخی « بانو اشمیره ›» در پایحصار هرات.

ایوان مسجد زیارت مولانا عبدالرحمن جامی در منطقه باستانی خئابان هرات.

کتیبه ی مسجد دارالمعلمین یا دانشگاه فعلی هرات، مقابل باغ جمهوری.

کتیبه ی ایوان زیارت شهزاده قاسم ، و شهزاده عبدالله در کهندز هریوا.

محراب مسجد نو تاسیس ،،پارک هرات »

مسجد سکندر جان – شهر قدیم هرات.

مسجد و حسینیه جوادیه ،، بکر آباد ،،

الواح مزارات ، مشایخ ،علما، سادات و شخصیت های فرهنگی ، ادبی و هنری. کتیبه های بعضی از تکایا واماکن مذهبی

 قطعات و کتیبه های سفارشی برای مرحوم داکتر ذاکر حسین – چهارمین رییس جمهور هندوستان ۱۳۴۵ شمسی.

سه کتیبه ی برجسته و جهانی از دستخط استاد عطار در خارج از کشور:

– کتیبه ثلث جلی ـ روبروی ایوان مقصوره مقابل کتیبه (« بایسنغر میرزا ») در مسجد جامع گوهرشاد بیگم مشهدمقدس.

– کتیبه ی بطول چهل متر برای مسجد امام علی علیه السلام در هامبورگ آلمان.

– کتیبه ی مسجد جامع ( قبا) در شهرستان تربت جام استان خراسان.

ثلث – دیوانی جلی – کوفی معقلی و کوفی قرن سوم

و این گلستان همیشه گلزار است ؛ در فراز های پایانی این یاد واره به معرفی چهار کتاب و آثار بجای مانده خوشنویسی او بطور مختصر می‌پردازم:

۱ – گنجینه خطوط در افغانستان ، منتشرشده توسط وزارت اطلاعات و فرهنگ دوره پادشاهی محمد ظاهر شاه.

این مجموعه بی نظیر گنجینه ی خطوط به همت استاد مرحوم میر غلام رضا مایل هروی در سال ۱۳۴۶ خورشیدی و با تمهید استاد عبد الرووف بینوا و دیباچه ی بقلم محمد ابراهیم خوا خوژی بزبان پشتو و شرح حال هنری وفکری استاد با خامه استاد مایل منتشر شده که در آن چهل ؤچهار قطعه وجود دارد.

گنجینه خطوط در قالب سی نوع خط از خطوط رایج دوره های طلایی هنر خوشنویسی اسلامی و خراسانی نوشته شده و مهارت واستعداد استاد را می نمایاند. ۲

 ۲- قرآن المحلی –

 این مجموعه لطیف و ظریف به اهتمام استاد مهدی هراتی متشکل از ۶۸ قطعه در غالب سوره های کوتاه قرآنی جز آخر کلام خدا ،، سیپاره ،، در سی نوع خط اسلامی ، عربی مختلف نگاشته شده ودر خصوص هر کدام از قطعات توضیح کافی در مقدمه کتاب داده شده است.

این اثر وزین در سالهای ۱۳۶۶ شمسی در ۶۸ کتیبه توسط انتشارات ،،سروش،، وابسته به سازمان صدا و سیما ی جمهوری اسلامی ایران وبه شکل نفیسی در رنگهای لاجوردی ونقره ای چاپ شده.

۳- هنر آیه نگاری قرآن کریم – 

این مجموعه قلمی استاد عطار با تصاویر ی از ایوان و آرامگاه پیر هرات ، حضرت خواجه عبدالله انصاری ،، رح،، کتیبه های داخل محراب آرامگاه پیر بایزید بسطامی در شاهرود ایران ، طاق ویران شده شهر ،، بست لشکر گاه ،، ومدرسه سلطان غیاث الدین غوری در مسجد جامع شریف هرات ونقاشی پرتره چهره ی استاد عطار بر زیبایی آن افزوده و هنرمند محبوب و شهیر سینما ،تاتر و تلویزیون ایران مرحوم محمد علی کشاورز – این اثر هنری را صفحه آرایی و دیزاین نموده است.

۴ – قرآن اساور مرقع خطوط اسلامی. اثر استاد محمد علی عطار که در سال ۱۳۵۹ خورشیدی در شهر هرات نگاشته شده است.

این مجموعه به یاد ماندنی در غالب بیست و چهار اثر هنری به اهتمام محمد رفیع اصیل یوسفی – مقدمه نویسی استاد تابش هروی و با مساعدت مالی جناب صفی الله

باقرزاده در سال ۱۳۶۸ خورشیدی توسط انتشارات ملک اعظم / زیر نظر کانون هنر های زیبا ـ اندیشه و دانش در قطع بزرگ ،، وزیری،، در شمارگان ۲۲۰۰ نسخه وبا صفحه آرایی وطراحی ،، وحید عباسی،، به حله ی چاپ آراسته گشته وبا تصویر ی از آخرین روزهای حیات استاد مزین است.

در خصوص مرقع خطوط «اساور» باید گفت که این اثر در اقلام کوفی معقلی ، کوفی تزیینی ، ثلث ، دیوانی جلی ، کوفی قرن سوم ،کوفی معرب، کوفی قرن ۴ هجری ، کوفی مدور/مستدیر به شیوه ابن مقله ، کوفی قرون پنجم ـ شیشم و کوفی تزیینی قرن هفتم هجری کوفی بنایی ، خط قرآنی نسخ ، رقاع ، تعلیق ، شکسته نستعلیق و مسلسل ، خطوط دیوانی ،،جلی،، – محقق ـ ثلث برجسته ، توقیع ،محقق و ریحان ـ دو قطعه ی بسیار زیبا در شیوه ی نستعلیق و محقق/ ثلث و نستعلیق اصیل شرقی با کتیبه نگاری – ودو قطعه ی تاریخی معقلی کوفی با ترنج نما (ثلث) وکوفی مرتبط در ابعاد ۲۵×۳۵  و بصورت رنگی در کاغذ گلاسه اعلا – آلمانی به بازار کتاب و علاقمندان هنر خوشنویسی عرضه شد ‌.

در رابطه به این اثر که بوسیله نهاد فرهنگی هنری و امداد رسانی مهاجرین افغانستانی در مشهد رضوی منتشر شد، بار نخست توسط انجمن خوشنویسان ولایت هرات و ذریعه ریاست اطلاعات و فرهنگ این شهر اثر «برگزیده سال » انتخاب و رونمایی گردید.

در قدم بعدی ،، انجمن خوشنویسان ایران ،، این مجموعه را گامی بزرگ در راستای حفظ مواریث فرهنگی ، هنری و اصالت نگارش خطوط اسلامی خواند و بعد از پانزده سال سپری شده از رحلت مرحوم استاد محمد علی عطار – انتشار چنین اثر ماندگار ی را برای جامعه مهاجر ومردم هنر دوست افغانستان تبریک گفت ودر نهایت مراکز دانشگاهی ، دانشجویی و نهاد های فرهنگی ، آموزشی وهنری لوح تقدیر و افتخار و هدایای معنوی برای مهتمم وگرد آورنده تقدیم نمودند.این آخرین اثر استاد با دیباچه ی خواندنی وتاریخی اصیل غوغا بپا کرد ؛

پادشاه ممالک خطیم، صفحه مشق ما ، قلمرو ماست.

ثلث – محقق – ریحان – کوفی مرتبط

 

منابع ، مآخذ و سر چشمه ها : 

۱ – عطار در آینه هنر – سعادت ملوک تابش.

۲ – بر بال خاطر ها – امان الله واسعی ‌.

 ۳- مرقع خطوط اسلامی ، اساور عطار..

۴-  یاد واره هنر آوران هری ، اصیل یوسفی.

۵ – دیوان حافظ شیرازی -دکترقاسم غنی.

 

 

 

به یاد امیر کشور خط ( یادی از زنده یاد استاد محمد علی عطار هروی)

( هفدهمین سال نشراتی )

تاریخ نشر :  سه شنبه ۱۴ حوت  ( اسفند ) ۱۴۰۳  خورشیدی – ۴ مارچ  ۲۰۲۵   میلادی –  ملبورن – استرالیا

 به یادبود از سی ودومین سال درگذشت

زنده یاد استاد محمد علی عطار هروی

(۱۲۸۸ – ۱۳۷۱ خورشیدی)

 

رفیع اصیل یوسفی

بخش نخست :

 حافظ سخن بگوی که بر صفحه جهان

 این نقش  ماند  از  قلمت  یادگار عمر

 

اهل علم وایمان بواسطه منزلتی که خط خوشنویسی بدانش ، هنر و فرهنگبخشیده گفته اند :

«( الخط نصف العلم)»

بر این اساس بیش از دوهزار سال است که خط – نقاشی – خوشنویسی با شعر، قالی ومعماری در سرزمین ما در آمیخته وسنت خطاطی هرات حتا در صنعت ابریشم بافی نیز سابقه ی دیرینه دارد.

هنر کهن شرقی در قلب قاره ی آسیا – با اهداف معنوی پس از استقرار آیین آسمانی اسلام در مرکز خراسان به اوج بالندگی انسانی ، هنری و اجتماعی انجامید .

در گلستان معطر و مهر آفرین هنر خوشنویسی شاهد شکوفا شدن چهره های تابناک و ماندگار ی در طول تاریخ گذشته خود وسراسر حوزه بزرگ پارسی زبانان از چین وهند تا سیحون وجیحون وانتهای ایران بزرگ تا روم ، شام ، قونئه  ، آندلس و هرزگوین هستیم.

 درین میدان مرد آفرین و هنر خیز یکی از درخشان ترین اساتید مکتب خوشنویسی معاصر افغانستان ، مرحوم استاد محمد علی عطار آخند هرویست.

 او یکی از نوابغ هنر و رجل برجسته ومحبوب فرهنگی هنری و علمی کشور ما بود !

(تولد ۱۲۸۸ خورشیدی/ وفات ۱۳۷۱ ش﴾

اینک در آستانه سی ودومین سالروز در گذشت آن هنرمند بی بدیل دوران و به تقاضای بیشمار دوستان و علاقمندان هنرش ، نگاهی داریم به زندگی نامه و کارنامه ی آن پیر فرزانه با دعا و نیایشی خلوصانه به روح پاکش درین ماه عارفانه.

 

تو خفته ونشد عشق را کرانه پدید ،،،،

 یکصد و هجده سال قبل محمد علی عطار هروی/ ابن حاج محمد اسماعیل در تابستان ۱۳۲۸ هجری قمری – ۱۲۸۸ شمسی در یکی از کهن‌ترین بلاد باستانی واریایی پاروپامیزاد هریوا – در محله خواجه عبدالله مصر ، متولد شد.

هنگامی که ده سال داشت آخند ملا محمد رحیم ، مقدم این نو جوان شیفته هنر را به مکتب خانه و کاشانه ی نگارش خط خوش آمد گفت. بعد  از چندی آخند ملأ محمد حسن ،یورغه، در تربیت اوکوشید ودر حالی مدرسه اش را ترک گفت که خطی توانمند یافت.

آنگاه که پدر که نوعی دلبستگی و وابستگی به هنر – در ضمیر فرزندش احساس کرد ( جنگ هنری) مجموعه ای از قطعات کهن خطی و آثار بجای مانده از مکتب هنری هرات را خریداری و عوالم جوانی او در موانستی از جنگ های هنری وتمرین مکرر آثار آنان گذشت.

 

زمانه از ؤرق گل ، مثال روی توست :

آنگاه که حاجی اسماعیل – احساس و اراده و علاقه ی فرزندش را در پیشبرد هنر دریافت اورا نزد ملأ محمد صدیق نیازی از اعلم خط شناسان و نگارش گران مکتب هنری هرات برد تا آموزش دهد.

استاد محمد علی عطار با همان لحن معصومانه ، هماره آن روز را بخاطر داشت و نخستین سرمشقی که استاد داد؛   

«( انا مدینه العلم و علی بابها)»

عطار نزد استاد صدیق نیازی تجربه های معلم فرهیخته اش را بفراست بیشتری دریافت وبا دریای هنر ،، کوفی نویسی ،، در پیشینه تاریخی آن آشنا شد و تجربه های آموزشی اورا بدل سپرد.

عطار در عین زمان با علاقه و استعداد فطری توانست که با زوایایی اضلاع هندسی در هنر شرقی آشنا و ضمن آموزش خطوط با هنر تذهیب و اسلیمی و ترصیع انس بیشتری بگیرد.

این روند در تکامل سبک و سیر هنری عطار تا به الحال در کسی دیگر دیده نشده است، زیرا نقش دلسوزانه و مدبرانه استاد ،، نیازی ،، در پیشرفت هنری دوره های جوانی او ماندگار ماند.

بعد از وفات ملا محمد صدیق ـ و با ارشاد پدر با شیخ محمد رضا خراسانی که در کابل به ،، شیخ طوسی ،، مشهور بود و هنرمندی نهایت متبحر در خطوط کوفی ، عربی و پارسی باستان بود آشنا و محضر علمی اورا گرامی داشت.

آخند محمد رضا خراسانی در عین زمان آوازه ، تسلط و تجربه در نگارش و نگارگری داشت و به عنوان متخصص شناخت مسکوکات در موزیم کابلستان کار و فعالیت داشت.

او ضمن انتقال دانسته ها و تجاربش به عطار در امتداد سیر رویش وتکاملی خط در دربار ها ، روند مادی اقتصاد ها، و پیشنه نقاشی و خوشنویسی روی سکه ها – کتب – معابد – و دیوان ودفتر های باقی مانده از عهد عتیق آموزش وتعلم ویژه برای این کار آزموده ی دنیای هنر ، اندیشه و تفکر معنوی داد.

 

معقلی – کوفی و ثلث

 

عطار به خوشنویسی در جامعه ما منزلتی جاودانه ومانا بخشید و آن را از حصار اشرافیت دربار ها بیرون آورد!

یادم هست که خانه ما در حوالی خانه ی استاد عطار بود و «( میر آب محل)» روزی از استاد عطار تقاضا می کند جهت تبرک فضای خانه اش استاد برایش قطعه ی بنویسد !

دکان داری که شاهد این واقعه بوده به استاد عطار می گوید ، میرآب که سواد ندارد که شما بخواهید قلمی بنگارید ؟ استاد عطار می گوید ذوق او قابل قیاس با شوق تو در ،، دکانداری ،، نیست و او حتما به فرزندان و اهل خانواده و اجتماع خود روح هنر را بزرگ خواهد داشت. )

خط عطار چنان حیرت انگیز است که هرکس با یک بار نگاه کردن – نمی تواند احساس تحسین خود را کتمان کند حتا اگر بی سواد و بی دانش هنری باشد.

او بین زوال و جلال مجدد این هنر ، تالی خواجه روح الله میرک ، علی رضا عباسی و میر علی هرویست…..

خوشا که دکه ی شبنم فروش فروزان باشد

در پایان می خواهم بطور گذرآ و فشرده کارنامه هنری ،،، عطار ،،، را دو بخش بررسی و امید است دوستان از تصدیع وقت و حوصله خسته نباشند.

در سالهای ۱۳۳۲ شمسی یعنی هفتاد سال قبل مر حوم عبدالله خان ملکیار که بهرات والی مقرر گشت – هیتی از هنرمندان پیشکسوت ، معماران و تاریخ پژوهان را بشمول ملأ عبدالله مهربان ، استاد فکری سلجوقی ، استاد خلیل الله خلیلی ، استاد محمد علی عطار ، استاد حاج اسماعیل بنایی ،،معمار،، استاد میر آقا حسینی ، استاد محمد سعید مشعل غوری ، استاد میر غلام رضا مایل هروی ، محمد حسین نقشه چی ،، ایرانی،، و غلام حیدر مقرنس کار را موظف میدارد تا در حفظ ، مرمت ، بازسازی مجدد و توسعه فضاهای فرهنگی ، هنری ، بومی و باستانی هرات دست بکار شده و خوش بختانه آنچه از آن زحمات وتلاش های ارزنده که بجای مانده ، امروزه هم قابلیت استناد و تفکر و عنایت بگذشته هنری شهر ما می تواند باشد که  درین فرصت نقش استاد عطار را در کتیبه نگاری بررسی می نمایم :

ادامه دارد …

براه باد نهادم چراغ روشن چشم

( هفدهمین سال نشراتی )

تاریخ نشر :  چهارشنبه   ۸ حوت  ( اسفند ) ۱۴۰۳  خورشیدی – ۲۶ فبروری   ۲۰۲۵   میلادی – ملبورن – استرالیا

 به یاد بود و بزرگداشت از بیست و هفتمین سالروز

 رحلت استاد محمد سعید مشعل غوری.

تولد ۱۲۹۲ شمسی – وفات ۱۳۷۶ شمسی

رفیع اصیل یوسفی 

 

 عشق شوری در نهاد ما نهاد

جان ما در بوته ی  سودا نهاد

 در گذر زمانه و در فراخنای تاریخ یک قرن اخیر بسا چهره های ماندگار ، دلسوز و مهر آفرین در عرصه ی هنر ، فرهنگ و اندیشه ، آینه دار وفاق ، همدلی و انسجام اجتماعی و میهنی ما بودند که درین فرصت یادی می نماییم از نگار گر ، مینیاتوریست ، مجسمه ساز ، شاعر ، ادب پژوه وسیاستمدار لایق روانشاد استاد سعید مشعل که در اواخر سال ۱۳۷۶ خورشیدی رخ در نقاب خاک کشید ودر جوار آرامگاه حضرت امام فخر رازی در منطقه «(خیابان هرات)» درصدف خاک آرمید. ضمن ابراز تسلیت محضر جامعه فرهنگیان ، هنرمندان ، نویسندگان و فرهیختگان افغانستان ، درین فرصت با بهره‌گیری از آرا ، نظریات و دیدگاه های اساتید و پژوهشگران و محققان وبا در نظر گرفتن وقت وکوتاه نمودن سخن – به گلچینی ازین گلستان دعوت تان میداریم و یاد آن فرزانه را گرامی میداریم.

داکتر اماالله واسعی ، شاعر، ادیب:

شهر ما  شهر  تمدن  شعر  فرهنگ و هنر

تاج عزت درهمه اعصار همی داردبه سر

مرحوم استاد محمد آصف فکرت هروی:

سال ۱۳۵۰ خورشیدی در رکاب حضرت استاد عطار ،،رح،، مرحوم مشعل را در منزلش ، درغرب مصلای هرات زیارت کردم. در آن یکی دو ساعت بدقایق,  با یکی دیگر از ظرایف هنر استاد مشعل یعنی سنگ تراشی آشنا شدم. آن روز استاد ظریف ترین آثار تراشیده از سنگ هارا با خوشنما ترین رنگها و زیبا ترین نقشها به ما نشان داد. توضیح داد که چسان سنگها را از نقاط دور و نزدیک از دل کوهها وعمق رودخانه ها بدست آورده است،. ص۱۹۵

استاد عبدالغنی نیکسیر ، محقق – روز نامه نگار :

استاد مشعل مکتب بهزاد را پی جویی کرد وخوب هم از عهده آن بدر آمد.

او چنان در کار خود منهمک و علاقه مند بودکه میخواست سراسر چهره ی هرات را نگارستان هنر مینیاتور سازد ! ص۲۰۲

استاد عبدالغفور آرزو:

شاعر و پژوهشگر روانشاد استاد مشعل حافظ میراثی گرانبهاست ، مشعل در طور هرات این شعله قدسی را بر افروخت ، شعله ی که در روشنایی آن مانی، میرک، و بهزاد تولدی دیگری دارند.

شعر شور مشعل از ،، بهارستان جامی ،، رنگ گرفته و مینیاتورش از هنرستان بهزاد آهنگ ، وبحق آینه هنر نمایی مکتب هراتست – کارنامه مشعل. ص۲۰۴

استاد حاج امین الله پیرزاد هروی ، خوشنویس و مدرس هنر خط :

در دورانی که من شاگرد استاد عطار بودم با مرحوم مشعل آشنا شدم. مشعل از زمره هنرمندان گرانمایه ی بود که همواره هنر را نی برای خود که برای مردم خود میخواست ، او نه تنها هنرمندی مردمی وواقعگرا ، بلکه ادیبی فاضل و تذهیب کاری چیره دست بود   ص ۲۰۲ 

 استاد سعادت ملوک تابش:

شاعر،نویسنده موضعگیری های ارزشبار ، مشعل ، اورا بعنوان هنرمندی راستین، اصالت گرا وابتذال ستیزدر تاریخ معاصر هنر سرزمینش به ثبت رسانیده است. ص ۲۰۰

استاد محمود عطار هروی ؛ خطاط و مینیاتوریست:

استاد مشعل محراب شبستان شمالی مسجد جامع شریف هرات را زیر نظر خود وکار گروهی شاگردانش طراحی و با مهارت خاصی گچبری کرد که خوشبختانه اکنون سالم است.

در سال های اخیر استاد مشعل غوری به ( خانه نگاری) روی آورد.

خانه فرهنگ هرات در «سالن ولایت» یکی از دست آورد های هنری استاد مشعل است. در واقع امر خانه نگاری یکی از شاخه های مکتب هنری هرات است که تا صد سال قبل مرسوم بود ۲۰۳

 

استاد محمد کاظم کاظمی ؛ شاعر.نویسنده و پژوهشگر ادبی :

باری کسانیکه (۳۰) سال قبل به شهر هرات رفته اند – در وسط پارک خواجه علی موفق ، استخری دیده اند با تندیس های از سه اسپ که بشکل زیبای تراشیده شده بودند و از معدود آثار تجسمی استاد مشعل بودند – اگر امروزه کسی به آن شهر سفر کند دیگر اثری از آن تندیس‌های هنرمندانه نخواهد دید زیرا حاکمان فعلی هرات ، آن هارا با عنوان بت از میان برده اند.

شنیده شده که بعضی از مینیاتور های استاد نیز به شکل مشابهی از میان رفته اند  … ص ۲۰۱

سرچشمه ها و مآخذ:

۱ – رنگ ورنج – به ضمیمه هنر آوران هری.

بکوشش رفیع اصیل یوسفی/ نشر سنبله چاپ اول ۱۳۸۴ بهار ۲۰۰۵ میلادی. چاپخانه دقت – از انتشارات کانون هنر های زیبا – اندیشه ، ودانش با همکاری موسسه خیریه حضرت امام جواد ،،ع،،

۲ – بربال خاطره ها – صفحات ۲۵۴ به بعد. به اهتمام محمد رفیع اصیل یوسفی. ناشر ؛ انتشارات هاتف/چاپخانه حافظی.

 

 

 

 

 

نشان یار سفر کرده ازکه پرسم باز

( هفدهمین سال نشراتی )

تاریخ نشر : شنبه ۲۰ دلو  ( بهمن ) ۱۴۰۳  خورشیدی – ۸  فبروری   ۲۰۲۵   میلادی – ملبورن – استرالیا

نشان یار سفر کرده ازکه پرسم باز

 

 در آستانه ی بیست و دومین سالروز رحلت خطاط کتیبه های قدسی وتجلیل از بیست و هشتمین سالگرد تاسیس کانون هنر های زیبا – اندیشه و دانش توسط آن مرحوم – نگاهی داریم به کارنامه ، زندگی نامه و جایگاه هنری ، اجتماعی و فرهنگی استاد امین الله پیرزاد.

 

استاد سعادت ملوک تابش :

فسو سا برما که در طول فاجعه ی دراز دامن- که بر سرنوشت ،فرهنگ، وهنرما تحمیل شده، هر روز بر فراش سوگ عزیزی از دیار هنر وحوزه ابتکار وابداع نشسته وداغی تازه را با سرشکی تلخ آبیاری می کنیم. ص ۲۶۷

استاد هادی ذوالریاستین ؛ هنرمند خوشنویس ایرانی :

من همکار پروفسور پیرزاد هروی و افتخار میکنم چندین سال در کنار ایشان در بنیاد پژوهشهای اسلامی استانقدس رضوی و همچنان در مرکز آموزش های هنری بودم ، مفتخرم که از معلومات و دوره های ایشان استفاده وفیض زیادی بردم.

من حس میکنم او وجود دارد، یعنی پیرزاد زنده است !

مردم افغانستان باید بدانند که این فرهنگ و این هنر با چنگ و دندان نگه داشته بشود. ص ۳۱۸ 

استاد نجیب مایل هروی :

 استاد پیرزاد یکی از یادگارهای مرحوم استاد محمد علی عطار بودند، در انواع خط که مرحوم استاد عطار توانمندی داشتند/ استاد پیرزاد هم از این توانمندی برخوردار بودند،،،، نشر آثار مرحوم پیرزاد ، برای جاری بودن روش وشیوه خوشنویسی مرحوم می تواند مفید باشد، که امید دوستان ایشان به این امر اهتمام کنند. ص۲۶۶

رفیع اصیل یوسفی :

پیرزاد با همه وجودش به مردم و وطنش عشق می ورزید واین عشق اورا میتوان در سرتاسر زندگی اش به وضوح دید ..

اگر خانه ، مسجد و حسینیه ای از کلک هنر آفرینش – بهره ی برده باید به حساب دین دوستی و مردم دوستی اش گذاشت .ص۲۸۳

محمود عطار هروی :

. استاد پیرزاد بخوبی از عهده ترکیب و تسلط بر خط ،،ثلث،، و کوفی برآمده بود. همچنین ترکیب بندی خطوط ایشان بسیار زیبا و منحصر به فرد بود.

این را من تنها از ایشان و قدرت هنری ایشان در هشت قلم خط دیده ام. ص ۲۶۶

 محمود صفر زاده ،، م انوش :

حاج امین الله پیرزاد هروی ، چون ستاره ی درخشان در آسمان جهان خوشنویسی می درخشد. انگشتان و قلم هنر آفرینش افتخارات سترگی رابر جامعه فرهنگی هنری ما قلم زده است. ص ۲۵۸

 بصیر احمد حسین زاده : 

استاد پیرزاد دستی قوی و توانمندی در هنر ،،کتیبه نگاری ،، داشت که از مهمترین آنها می توان از کتیبه سی وچهار متری تالار کنفرانس های حوزه علمیه صادقیه در هرات – کتیبه ها وتابلو های حسینیه هراتیها در مشهد مقدس و یاد بود شهدایی حرم رضوی و دههااثر نفیس دیگر اشاره کرد……

ص۲۷۴

میرویس رضا زاده ، از جمله شاگردان برجسته استاد می گوید  :

استاد پیرزاد هروی کسی بود که هنرش را بر پایه ی عدل واحسان بنا نهاده ، بدی را با نیکی دور کرد.

نشانه ی عاشق آنست که صبر و استقامت در مسیر کارش با تلاش ونو آوری و زایش درهنر داشته باشد. ص ۲۷۷

استاد محمد حسین جاجویی مقدم :

 من فقط در یک کلام می خواهم بگویم که ایشان نیروی عشق بود ، ایشان برای موسسه آفرینش های هنری استانقدس رضوی افتخار بود.

 این بزرگوار هم در رفتار ، هم درکردار ، وهم درعمل آنچنان خلوص از خود بروز میدادند که همه ی جمع هنرمندان را زیر سلطه محبت خود و زیر سلطه ی نگاه هنری خود در آورد. ص۳۲۲

استاد مجید فداییان:

مطمئن باشید فرهنگ و تمدن اسلامی ما در دونقطه قابل توجه و بررسی است ،

 یکی میراث فرهنگی مکتوب و دیگری ابنیه و معماری های خاص …..

قطعات خطی که مربوط هرات است، در تمامی موزه های دنیا و معروف ترین موزه های دنیا به عنوان گل سرسبد مجموعه هایشان است.

بزرگترین مجموعه های خوشنویسی در ایران ما بعنوان میراث پایانش با نام ،، هروی،، است. ص۳۱۲

استاد نجیب الله انوری :

بودند محدود شیفتگانی که لحظه ی غافل ننشستند وبا هزاران مشکل ، ومانعی که سر راهشان قرار داشت کوشیدند که چراغ هنر به خاموشی نگراید ، از جمله میتوان از شادروان استاد فرزانه عطار هروی و روانشاد استاد پیرزاد هروی نام برد – حقا که هنرمندان واقعی هرگز نمی میرند. ص ۳۱۵

سر چشمه پا نوشت ها :

تمامی نقل وقول های این یاد بود با استناد به مجموعه ،، رنگ و رنج ،، تألیف محمد رفیع اصیل یوسفی ـ و هنر آوران هری با ویرایش استاد محمد کاظم کاظمی – زیر نظر کانون هنر های زیبا/اندیشه و دانش در موسسه خیریه امام جواد ، ع، و نشر سنبله بهار ۱۳۸۴ شمسی – با اجرای گرافیک توسط وحید الله عباسی و خانم طاهره امیری تایپ و تنظیم شده.

با سپاس ویژه از سایت فرهنگی هنری و دیجیتالی بیست و چهار ساعت که در راستای حفظ و اشاعه هنر های اصیل ملی و فرهنگ بومی وتقدیر از پیشگامان وپیشکسوتان ، پیشتازند.

محمد رفیع اصیل یوسفی

۲۰ دلو (بهمن) ۱۴۰۳ خورشیدی

۸ فبرری ۲۰۲۵ میلادی