۲۴ ساعت

خانهء آباد

( هفدهمین سال نشراتی )

تاریخ نشر : دوشنبه ۱۶ میزان  ( مهر ) ۱۴۰۳  خورشیدی – ۷ اکتوبر ۲۰۲۴  میلادی – ملبورن – استرالیا

 خانهء آباد

۶۸ الف

 یک  کمی  نزدیک  تر آ  مرگ  این  دوری چرا ؟

من که با تو شاد هستم  پس تو مهجوری چرا ؟

 توشه ء  با  خود  ندارم  منزل  من دور نیست

 چون تو درمان منی ای  دوست  رنجوری چرا ؟

 عذر هایم  نیک  می دانم  که  مقبولش  فتاد

 کرده  پاکم  از  سیاه  و زشت ، معذوری چرا ؟

 خانه ء  آباد  دارم  آن   طرف   هم   بی گمان

می نپرسم  پس  که  آبادی  و  معموری  چرا؟

اشک  هایم   غنچه ء  لبخند  را   بشگفته  کرد

 در  چنین  باغی  دگر  بیهوده  مخموری چرا؟

شکیبا شمیم

یاد ها

( هفدهمین سال نشراتی )

تاریخ نشر : دوشنبه ۱۶ میزان  ( مهر ) ۱۴۰۳  خورشیدی – ۷ اکتوبر ۲۰۲۴  میلادی – ملبورن – استرالیا

یاد ها

        به همسرم  

نسیم ملایمی با آشفته موهایم

                     سرعشق بازی دارد

و آرام آرام می نوازد ترا

در سرزمین یاد هام

و هوای باغ پر از عشق های داغ دیرینه است

و رقص برگ های مجنون

و صدای جیک جیک گنجشکان ساده دل

و خنده هاشون…

اگر گذرت بر دیرینه ها افتاد

نشانی از دوست بیاور

از دوستی که یگانه یار بود

و من در آغوش پر مهرش

الفبای عشق ورزی را آموختم

سپید و خوشرنگ

پر از قصه های بیشمار

و هم آغوشی های پر رنگ

اگر گذرت به دیرینه ها افتاد

عطرش را بیاور

و لبخندش را

و خنده هایش را

در خانه ام همیشه باز است

و بازوانم به پهنای یک امید بزرگ

منتظر

منتظر

منتظر

اگر گذرت به دیرینه ها افتاد

به جفتم سلام کن

به جفتم از من بگو

و به جفتم قصه (هما) را تکرار کن

و از عشقم بگو و دوستداشتنم

از صمیمیت هام

و دلبری هام

از شیدایی هام

ومستی هام

تا خانه تنهایی ام دوباره روشن گردد

و سردی ناخوانده آتشین …

هما طرزی

نیویورک

 ۱۶ اکتوبر ۲۰۲۳

دلگیر

( هفدهمین سال نشراتی )

تاریخ نشر : دوشنبه ۱۶ میزان  ( مهر ) ۱۴۰۳  خورشیدی – ۷ اکتوبر   ۲۰۲۴  میلادی – ملبورن – استرالیا

 دلگیر

دلم آنقد ر.    از   دنیا     گرفته
تو  گویی  کس گلویم  را  گرفته
حسودان  و  جفا جویا ن  ز کینه
به  قتلم   خنجر  از  اعدا   گرفته
نمی   اید  کسی   بر   دیدن من
همه از  خانه ای   من  پا  گرفته
رقیب  بی مروت   از  خوشحالی
بدستش  جامی   از  مینا  گرفته
خدا هم  از  سر  عصیان   بسیار
کمال  لطف  خود  از  ما  گرفته
ظفر  با   دلبرِ  عالم   تباه ا ش
سر  یارى  یی  بى  همتا  گرفته

نذیر احمد ظفر

ساحلِ امید

( هفدهمین سال نشراتی )

تاریخ نشر : یکشنبه ۱۵ میزان  ( مهر ) ۱۴۰۳  خورشیدی – ۶ اکتوبر   ۲۰۲۴  میلادی – ملبورن – استرالیا

به استقبال غزل حضرت ابوالمعانی بیدل   

                مطلع غزل               

ازبان اشک هم دردی دلی نشنید و رفت

دی به شبنم گریـۀ ما نوگلی خندیدورفت     

         سا حل امید                 

د وش اشکم ره زنان با آه دل ببرید و رفـت

چون گهــر از دیـدۀ من پیش پا ا فـتیـدورفت 

شعلـۀ جانسوزغم بر جان ودل افتـــیده بـود                                        

نــا لـۀ دل را مـــیان آتـشی  نشــنید و رفـــت

ره گشود ازچشم من درنیمه شب سوی سحـر                               

صبحدم برروی گل چون شبنمی خندید ورفت

دامنم از دانــه هــای اشک مــن بـا لنــده بـود                   

نا گهان دستی صبا, وان دانه دانه چید ورفـت

قطره های اشک جـــاری دامن دریا گرفــت                   

عا قبــت در سا حل, امید ها پیچیــد و رفــت 

آه ســرگــردان مـن انــدر   پــی اشکی تـــری

وادی گم گشته گان را بی صدا پالید ورفـــت

این چه حکمت بودکزفیض وجود اشک من؟

جلوۀ محبوب آمــد , حا ل دل پرسید ورفـت

حاصل مقصود، گرخواهی(عزیزه)سعی کن

هرقـــدم درزندگی باید نیکو سنجید ورفــت

عزیزه عنایت

هالند

کجکول ِ عجز

( هفدهمین سال نشراتی )

تاریخ نشر : یکشنبه ۱۵ میزان  ( مهر ) ۱۴۰۳  خورشیدی – ۶ اکتوبر   ۲۰۲۴  میلادی – ملبورن – استرالیا

کجکول ِ عجز

فرسودگی  ز  چهره ی   باور نمی رود

 غیر ِ عرق ز  گونه ی   داور نمی رود

 آلودگی   چراغ ِ   خرد  را  احاطه کرد

 دود ِ  سیه  ز  قلب ِ  مکدر   نمی رود

 از هر طرف  تو نور  بینداز حیف باد

در  آسمان ِ  تیره  که  اختر  نمی رود

 هرگز مخور فریب ِ سخن های ِ طمطراق

 از آتشی که خاک شد اخگر نمی رود

 دانش ز شکل ظاهری ناید بگوش ِ عقل

 چون دهل ِ خالی شعر ِ تهی در نمی رود

 من خسته ام ز مردم ِ لشم ِ زمانه بیش

از مرده  دل  خزانۀ   گوهر  نمی رود

 امروز روز ِ  دلقکِ  بی  دانشان بوَد

بی مغز را که حرف ِ پُر از بر نمی رود

 با آستین ِ   کهنه  معزز   کجا  شوی

 خود از لباس ِ فقر که عنبر نمی رود

 شکر ِ خدا که عجز بوَد راه و رسم من

 این آفتاب ِ عشق ِ   منور   نمی رود

 در قلب ِ من که عاطفه ها خانه کرده است

 دیگر حیا و عشق برون تر نمی رود

 بدبخت تر زخود که ببینم به گریه ام

آیا زدیده   خون ِ   مکرر   نمی رود؟

در   هر  غزل   نهفته  نوای ِ محبتی

 این عشق ِ راستین ز دفتر نمی رود

 هر کینه را ز سینه برون برده کشته ام

 کجکول ِ عجز ِ عاشقی را زر نمی رود

 اندر کتاب ِ قلب ِ همایون که بنگری

 جز واژه های ِشعر ِمعطر نمی رود

همایون شاه «عالمی»

۵ اکتوبر ۲۰۲۴ میلادی

حالِ دل

( هفدهمین سال نشراتی )

تاریخ نشر : شنبه ۱۴ میزان  ( مهر ) ۱۴۰۳  خورشیدی – ۵ اکتوبر   ۲۰۲۴  میلادی – ملبورن – استرالیا

حال دل

 گر بگویم عشق او از حالِ دل  مهجور نیست

 لحظه لحظه ازخیالم جلوه هایش دور نیست

جلوه ی  خورشید   رویش  ذره  توفانی  کند

 اندکی چشمِ بصیرت وا کنیم مستور  نیست

پرتوی   مهرش    تهِ  دل   دایما   تابان  بوٓد

 ذره سانم  دیدنِ  رویش  مرا  مقدور نیست

جسم خاکی  را  نباشد  چون مکدر  جوهرش

 جز توام چون سایۀ کاندر وجودش نورنیست

آنکه در عشقش ز هستی و  غمِ  دنیا گذشت

 من ندانم غیرِ او کس پیشِ او منظور نیست

 هرکه سر داده ست حلاجی نخواهد شد حساب

 گفتن انی انا الحق  شیوه ی  منصور نیست

حیرت آباد رخش از دیده   پنهان  نیست ولی

طاقت دیدار  رویش   لایق   هر کور  نیست

سید جلال علی یار

 ملبورن – آسترالیا

 اول اکتبر ۲۰۲۴

یادی از زنده یاد پوهاند دکتور جلال الدین صدیقی

( هفدهمین سال نشراتی )

تاریخ نشر : شنبه ۱۴ میزان  ( مهر ) ۱۴۰۳  خورشیدی – ۵ اکتوبر   ۲۰۲۴  میلادی – ملبورن – استرالیا

یادی از زنده یاد پوهاند دکتور جلال الدین صدیقی

قیوم بشیر هروی

پنجم اکتوبر ۲۰۲۴ میلادی

ملبورن – آسترالیا

در ادامه معرفی فرهنگیان سرزمین ما امروز یادی میکنیم از زنده یاد پوهاند دکتور جلال الدین صدیقی ، مؤرخ آگاه ، پژوهشگر وارسته ، روزنامه نگار توانا و  مترجم نام آشنای سرزمین ما بخصوص خطهء ادب پرور هرات.

آری ! زنده یاد دکتر جلال الدین صدیقی فرزند محمد کریم خان صدیقی در سال ۱۳۱۹ خورشیدی در شهر زیبای هرات دیده بجهان گشود.

تحصیلات ابتدایی را در مکتب سلطان غیاث الدین غوری آغاز و تحصیلات ثانوی را نیز در همانجا بپایان برد و در سال ۱۳۴۱ خورشیدی بکابل رفت و شامل  دانشکدهء ادبیات دانشگاه کابل شد و در سال ۱۳۴۵ سند فراغت در رشتهء خبرنگاری بدست آورد و بلافاصله بعنوان استاد در دانشکدهء علوم اجتماعی آغاز بکار نمود.

پس از سه سال تدریس برای ادامه تحصیل روانه ایران شد و در سال ۱۳۵۰ خورشیدی با کسب سند کارشناسی ارشد دوباره بوطن بازگشت ، اما شوق ادامه تحصیل یکسال بعد دوباره او را روانه تهران نمود و در سال ۱۳۵۷ مؤفق گردید تا پایان نامهء دکتورای خودرا بدست آورد و با بازگشت به کشور تا سال ۱۳۶۲ خورشیدی  به تدریس ادامه داد.

البته در دانشنامه آریانا نیز در مورد تحصیلات ایشان چنین آمده :

  ” در ۱٩۶۶ میلادی، رشته‌ی ادبیات پارسی دانشگاه کابل، در ۱٩۶٩ میلادی رشته‌ی علوم انسانی دانشگاه عثمانی هندوستان و در ۱٩٧۵ رشته‌ی ادبیات فارسی دانشگاه تهران را به پایان رساند. در ۱٩٨۱ م در دانشگاه کابل به درجه‌ی پروفیسوری رسید“.

 زنده یاد صدیقی بعد ها در پست های آمر کتابخانهء مرکزی دانشگاه کابل طی سالهای ۱۳۶۲ – ۱۳۶۴ و آمر شعبهء تاریخ معاصر افغانستان در دانشکدهء علوم اجتماعی بین سالهای ۱۳۶۵ تا ۱۳۶۸ خورشیدی ایفای وظیفه نمود.

 زنده یاد دکتور صدیقی انسانی بود آرام و خوش برخورد که با فروتنی و تواضع در دل همه دوستانش جا گرفته بود. او سالها برای پرورش فرزندان وطنش تحقیق کرد ، پژوهش نمود و نوشت و در بخش های مختلف فرهنگی ، تاریخی و علمی پرداخت و اندوخته هایش را در خلال کتب و مقالات فراوانی بدست نشر سپرد که ذیلآ به بخشی از آنها اشاره می کنیم:

۱ –  تاریخ تمدن اسلام.

۲ – افغانستان دردایره المعارف تاجیک (باهمکاری دکتور قربان بابایف) .

۳ – با سرزمین نورستان آشنا شوید.

۴ – چگونگی استیلای نظام قبیله سالاری در افغانستان.

همچنین کتب زیر مؤفق شده تا ترجمه و بدست نشر بسپارد:

۱ – تاجیکان اثر بابه جان غفوراٌف .

۲ – افغانستان در سال های بیست و سی قرن بیستم.

۳ – تذکره التواریخ عبدالله کابلی اثر دکتر شمس الدین نورالدینوف.

علاوه بر کتب متذکره در حدود ۳۰۰ مقاله پژوهشی و علمی نیز از ایشان بجا مانده که بخشی از آنها در مجلات وحید ، سخن ، آینده ، یغما وسایر نشرات در ایران به نشر رسید.

طوری که در مقاله ای از محترم حمیدالله کامگار منتشره در تارنمای مؤسسه پژوهشی بایسنغر آمده جناب خلیل الله افضلی مدیر آن مؤسسه و بانو رابعه غواص صدیقی همسر مرحوم دکتور صدیقی در حال گردآوری و آماده سازی مجموعهِ مقالات ایشان می باشند که بخشی از آنها قرار ذیل می باشد:

۱ – اصل و نسب و وجه تسمیه ال کرت هرات؛

۲ – دو سند مهم (در بارۀ روابط هند انگلیسی با سپاه امیر افغانستان)؛

۳ – درگذشت و سرگذشت غبار؛

۴ – پیدایش انگور در هرات باستان؛

۵ – انتقام بگیران زبان پارسی؛

۶ – اشاره‌هایی به نگرش تاریخی استاد خلیلی؛

۷ – بازتاب تاریخ­‌نگاری تحلیلی در کتاب «فیضی از فیوضات» کاتب؛

۸ – ارزش اسناد آرشیفی فیض محمد کاتب، در تدوین تاریخ نوین افغانستان؛

۹ – خلج؛

۱۰ – جنبش­‌های مردم خراسان در عهد عباسیان؛

۱۱ – سیماهای نخستین آدمیان در شاه‌نامه؛

۱۲ – شرح حال، وظایف، افکار و آثار علامه استاد صلاح‌­الدین سلجوقی؛

۱۳ – بازتاب اندیشه­‌های غیرقبیلوی در شاهنامۀ فردوسی و مقایسۀ آن با اندیشه‌های نظام قبیلوی؛

۱۴ – تحلیل و بررسی اهداف والای آفرینشی شاهنامه به استناد مقدمه منصور ابومنصوری؛

۱۵ – بررسی نحوه­ی بازتاب تضادهای طبقاتی در آثار ناصر خسرو؛

۱۶ – تاجیکان؛

۱۷ – روش تاریخ‌نگاری استاد فکری سلجوقی؛

۱۸ – باغ عدنانی؛

۱۹ – نگاهی به سیر فرهنگ هرات؛

۲۰ – نقش هرات و هراتیان در تدوین، تزیئن و نگهداری شاه‌نامۀ فردوسی؛

۲۱ – جغرافیای تاریخی خطه باستانی هرات؛

۲۲ – سندی از تلاش­‌های هنری یکی از بزرگ­‌ترین کتاب­خانه‌ه­ای قرن نهم هجری در هرات؛

۲۳ – افغانستان در قرون جدیده؛

۲۴ – جواهر لعل نهرو، مؤرخ و نویسندۀ مبارز؛

۲۵ – هرات از نظر جهان‌گردان (۱)؛

۲۶ – هرات از نظر جهان‌گردان (۲)؛

۲۷ – هرات از نظر جهان‌گردان (۳)؛

۲۸ – هرات از نظر جهان­گردان (۴)؛

۲۹ – هرات از نظر جهان­‌گردان (۵)؛

۳۰ – هرات از نظر جهان­‌گردان (۶)؛

۳۱ – هرات از نظر جهان­‌گردان (۷)؛

۳۲ – هرات از نظر جهان­‌گردان (۸)؛

۳۳ – آبادانی­‌ها و بقایای آثار عمرانی از زمان آل کرت هرات؛

۳۴ – ادبیات درباری؛

۳۵ – بازتاب احوال زحمت­‌کشان به ویژه زحمت­‌کشان هزاره در آثار منظوم و منثور مرحوم استاد خلیل­‌الله خلیلی؛

۳۶ – بازتاب وقایع تاریخی در آثار بیدل؛

۳۷ – بررسی نحوۀ تاریخ‌­نگاری پس از انقلاب ثور؛

۳۸ – تجلی شاه‌نامۀ فردوسی در آثار پژوهشگران شوروی؛

۳۹ – پرابلم­‌های تاریخ‌­نویسی در افغانستان؛

۴۰ – پیشینۀ تأسیس احزاب سیاسی؛

۴۱ – تجلی فرهنگ کهن در حدودالعالم؛

۴۲ – حصول استقلال سیاسی؛

۴۳ – سرشت و سرنوشت ثروت برمکیان؛

۴۴ – سیر تحول فرمان­‌های صلح؛

۴۵ – شگردهای آموزش و پرورش در عصر تیموریان هرات؛

۴۶ – ضرورت بررسی اسناد آرشیفی (۱)؛

۴۷ – ضرورت بررسی اسناد آرشیفی (۲)؛

۴۸ – ضرورت بررسی اسناد آرشیفی (۳)؛

۴۹ – لغو نظام بردگی؛

۵۰ – معرفی حدودالعالم؛

۵۱ – نسخۀ خطی نادر از منتخبات ا. ا. سمیانوف؛

۵۲ – نظری بر مدارس آموزش و پرورش در هرات معاصر؛

۵۳ – نظری به تاریخ و فرهنگ هزاره­‌های افغانستان (۱)؛

۵۴ – نظری به تاریخ و فرهنگ هزاره­‌های افغانستان (۲)؛

۵۵ – نقش افغانستان در تاریخ تمدن اسلام (بخش دوم)؛

۵۶ – نقش سید جمال‌­الدین افغان در تحریک جنبش­‌های آزادی­‌خواهی نیم قارۀ هند؛

۵۷ – نگرشی به دستاوردهای هنری برادران ملیت هزاره؛

۵۸ – نهضت مشروطه‌خواهی؛

۵۹ – آزادی بیان و مطبوعات؛

۶۰ –  جهاد ملی باید از طریق تأمین اطلاعات و اخبار برای طبقۀ بی‌سواد در قراء کشور تعمیم شود؛

۶۱ – حقوق و وجایب مطبوعات آزاد؛

۶۲ – پیرامون آزادی مطبوعات؛

۶۳ – رجال تاریخی و سیاسی افغانستان در دو قرن اخیر (۱)؛

۶۴ – رجال تاریخی و سیاسی افغانستان در دو قرن اخیر (۲)؛

۶۵ – رجال تاریخی و سیاسی افغانستان در دو قرن اخیر (۳)؛

۶۶ – رجال تاریخی و سیاسی افغانستان در دو قرن اخیر (۴)؛

۶۷ – رجال تاریخی و سیاسی افغانستان در دو قرن اخیر (۵)؛

۶۸ – رجال تاریخی و سیاسی افغانستان در دو قرن اخیر (۶)؛

۶۹ – رجال تاریخی و سیاسی افغانستان در دو قرن اخیر (۷)؛

۷۰ – رجال تاریخی و سیاسی افغانستان در دو قرن اخیر (۸)؛

۷۱ – رجال تاریخی و سیاسی افغانستان در دو قرن اخیر (۹)؛

۷۲ – رجال تاریخی و سیاسی افغانستان در دو قرن اخیر (۱۰)؛

 امیدواریم بقیه مقالاتی که از لیست باز مانده اند نیز جمع آوری ، تنظیم  و بچاپ رسیده باشد.

 قابل تذکراست که زنده یاد پوهاند دکتور صدیقی  اواخر سال ۱۳۷۱ خورشیدی در حالیکه از بیماری شکر رنج می برد برای مداوا عازم کشور آلمان گردید .

گفته شده که بر اثر جنگ های خانمانسوز داخلی در شهر کابل کتابخانه شخصی ایشان مورد غارت قرار گرفت و همین امر باعث شد تا اثرات ناخوشایندی بر روح و روان ایشان وارد شود که با تأسف در سحرگاه روز شنبه  ۳۰ سرطان ۱۳۷۵ خورشیدی  دار فانی را وداع ، خانواده و جامعه فرهنگی را به سوگ نشاند و طبق وصیت آنمرحوم ، پیکر پاکش را به شهر هرات انتقال  و در جوار مزار مولانا عبدالرحمن جامی بخاک سپردند.

 روح شان شاد ، یادشان گرامی و خاطرات شان جاودانه باد.

منابع : 

.۰۳۰

۱ – دانشنامه آریانا .

۲ – مؤسسه پژوهشی بایسنغر ( مقاله محترم حمیدالله کامگار).

مقدمِ خداست

( هفدهمین سال نشراتی )

تاریخ نشر : شنبه ۱۴ میزان  ( مهر ) ۱۴۰۳  خورشیدی – ۵ اکتوبر   ۲۰۲۴  میلادی – ملبورن – استرالیا

   مقدمِ خداست

در هر دیار  مرشد  من  حق  بوّد رواست !

آئینه  دار ، رحمت   یزدان   شوم  بجاست

” بعد از وفات ، تربت من از زمین مجوی

در سینه های ، مردمِ  عارف مزار ماست”

از من مپرس که مرقد  بیدل به دهلی ست

هر جا که  بوی دل  بدهد ،  بیدل  آنجاست

مربوط  شهر و ده  نشود  ،  عارفان  حق

درهرمکان که مهر و محبت بوّد  صفاست

در هر دلی ، که عاطفه  و عشق  بذر  شد

دانی که بزمِ   محرمِ آن  ،  مقدمِ   خداست

“ما  در پیاله  ، عکسِ  رخِ  یار  دیده ایم”

آن بی خبر ز  لذتِ  شربِ   مدام  ماست !

زد سکه های عشق ، به  نامِ   جلالِ الدین

آن شوکتی ، که مهد خراسان و بلخ راست

تسخیر سر زمین جهان کرد ،  جلال الدین

از بلخ سر کشید ، چو خورشید   دنیاست

نازم  به  قونیه  ، که   بوّد  مظهرِ   جلال

این کعبهء عشاقِ  ، زمین و زمانه هاست

خواهی  بکن  نظر ،  به جمال  و کمال او

در  مثنوی  ،  معنوی  مولوی   سزا ست

جز عشق شمس و ، مولوی و چلبی مخواه

این شهر مهر و عاطفه و ، فیض کبریاست

ما را قناعت ایست ، در این  دیر بی  ثبات

دستم  رسید ،  بدامنِ   پیر   مغانِ   ماست

هرگز  نشد  خمَ  سرم ،  بر  مقام   و  جاه

مستم ز جام و بادهء ، عشقِ که  سالهاست

دل داده ایم ، به مرشد  و صاحبدلان عشق

زآنرو مسافریم ، به  این  درگه بار هاست

ما را چه حاجت  است ، غمِ  نیستی و عدم

گشتیم فنا فی شیخ و ، فنا در رهی وفاست

آن خانقاهِ حضرت حق ، دل بوّد “زرغون“

دانی خدا  چو پادشهء  ،  کشورِ دلهاست !

شب دوشنبه ۱۶ سپتامبر ۲۰۲۴  

شهر قونیه ترکیه در پهلوی تربت و مزار گلعزار حضرت مولانا جلال الدین محمد بلخی ثم رومی

الحاج محمد ابراهیم زرغون

سراسیمه

( هفدهمین سال نشراتی )

تاریخ نشر : شنبه ۱۴ میزان  ( مهر ) ۱۴۰۳  خورشیدی – ۵ اکتوبر   ۲۰۲۴  میلادی – ملبورن – استرالیا

سراسیمه

جان و جگر از  وضعِ  بدخشان  خبرم  دِه

از  زیرِ   چهار   روى   خیابان  خبرم   دِه

از مندوى کهنه  و   هر  آنچه   شده  نو

از  هر  گذر و  رسته  و  دُکان  خبرم  دِه

زآن کوکچه ى کرده دونیم لعلِ بدخش را

سرکش بوَدو مَست و خروشان  خبرم دِه

یک عُمر شده غوطه  نخوردم  به کنارش

گر بهرِ شِنا  جمع  شده  یاران  خبرم دِه

هرچند که محروم شده ى سازو سرودید

وز دشتِ قُرغ میله ى دوستان خبرم دِه

دانم که بسى خسته و دلگیرو غمین اید

گر دیدى کسى با  لبِ  خندان  خبرم دِه

بشکسته اگر چنگ و  رُباب تبله و تارى

گر بر سرِدشت دیدى غزلخوان خبرم دِه

از گردشِ این  چرخ   سراسیمه  نگردید

از  حوصله  و  صبرِ  جوانان  خبرم دِه

بر زخمِ دل و دیده کم نورِ ( فروغ ات )

آنجا اگر است دارو  و درمان  خبرم  دِه

گویند که امسال بدخشان جم و جوشست

زآن پیش که مرا میکنى مهمان خبرم دِه

حسن شاه فروغ

۱ سپتامبر ۲۰۲۴

جنجال‌های موهوم تاریخ گذشته . . .

( هفدهمین سال نشراتی )

تاریخ نشر : شنبه ۱۴ میزان  ( مهر ) ۱۴۰۳  خورشیدی – ۵ اکتوبر   ۲۰۲۴  میلادی – ملبورن – استرالیا

جنجال‌های موهوم تاریخ گذشته . . .

«پیش بینی کن ز ننگ حسرت ماضی برآ

 بر قفا نظاره کردن ریش را دم می کند»

«بیدل»

آیا ما در گورستان تاریخ می خواهیم ، واقعیت امروزین خود را ثابت کنیم یا در مسیر آینده و رویا های برای آینده؟

 آیا ما از امروز به تاریخ نگاه می کنیم یا از تاریخ به امروز؟

تاریخ چیز های متضادی به ما می گوید، مثلاً اگر کسی بخواهد انتخاب دلبخواهی از یک «سند» تاریخی داشته باشد، طرف مقابل می آید و ده ها تفسیر و «سند» ردی بر آن ارائه می کند.

در صورت دیگر بیایید آزمایش کنیم:

همین سقوط «جمهوری» دزدان را  در نظر بگیریم.

یک نظر است که آمریکا در مقابل طالبان شکست خورده است. نظر دیگر این است که آمریکا شکست نخورده و آمریکا طالبان را به قدرت رسانده است.

بین این دو نظر نمی توان شباهتی یافت. خوب وقتی ما در عصر انترنت و انکشاف غول آسای تخنیک معاصر نمی توانیم در برابر واقعیت بدین روشنی به یک نتیجه مشترک برسیم، چگونه ممکن است که در عصر ماقبل دانش معاصر به اسنادی که نتیجه یک تحقیق علمی نبوده و بر پایه «میگویند» و «روایت» و «قال و قال» و غیره نوشته شده و حتی از اصالت آن نمی دانیم به «ثبوت» های دست پیدا کنیم که نتیجه اش برای امروز ویرانگر باشد.

وقتی در دهه سوم قرن بیست و یکم که خود شاهد چنین قضایا هستیم، دچار چنین بحران تحلیل می باشیم ، ولی در عوض اگر بخواهیم بر روی «اسناد»ی به «نتیجه قاطع» برسیم که متضاد و گنگ اند آیا به ریش خود نخندیده ایم.

ملت ها یا مردمی که زنگوله های سربین و سنگین تاریخ (حتی تاریخ های با مستندات بسیار واقعی ) را به گردن آویخته اند، گردن شان خم شده و در ذلت فقر و عقب ماندگی افتاده اند. اروپای جنوبی مخصوصاً یونان و روم (ایتالیا) که تمدن درخشانی داشته اند و در تمام کشورهای این منطقه نشانه های آن دیده می شود ، امروز فقیرترین کشورهای اروپایی به شمار می آیند.

حتی در ایتالیا, شمال آن که تمدن چندانی نداشته ، بسیار پیشرفته تر از جنوب آن است که صاحب بزرگترین امپراتوری و تمدن عهد قدیم بوده است.

هند با آن تاریخ گذشته اش، در فقر شنا می کند و چین اگر بر پایه تمدن گذشته اش میماند ، هنوز هم کشوری ناتوانی بیش نبود. از چنین مثال ها به وفور می توان یافت.

اسکندناوی کشور های وایکینگ های وحشی و دزد های دریایی بوده که تاریخ کوتاهی دارند. سطح زندگی امروز در این کشورها از جمله بالاترین سطح زندگی در هر زمینه است.

 سویس کشوری که فقط سربازان اجیر می فرستاده، اکنون بالاترین اقتصاد را دارد.

آفریقای سیاه (ظاهراً بی تاریخ) هم‌اکنون از بسیاری از کشورهای «تاریخ دار» پیش‌تر می تازد.

تحقیق تاریخی درست است. آموختن از تاریخ هم. اما اگر «بر قفا دیدن» یا به گذشته دیدن و فقط در تاریخ ماندن باشد همین بیتی که از بیدل در بالا گذاشتم:

«پیش بینی کن ز ننگ حسرت ماضی برآ *

بر قفا نظاره کردن ریش را دم می کند»

از ما موجوداتی می سازد که به علت ندیدن به آینده (به قول بیدل «پیش بینی») دمی مانند حیوانات اما در صورت آویخته داشته باشیم. «ننگ حسرت ماضی» یا ننگ ماندن و پوسیدن در تاریخ، از ما بهایمی می سازد که بجای علف و سبزه، تاریخ نشخوار می کنیم. از همین خاطر است که عوض داشتن رویاهای بزرگ برای امروز و آینده، سر ملت های پامال شده را در بوجی تاریخ فرو کرده اند.

استعمار و امپریالیسم برای ما مرزهای مورد منازعه را به ارمغان گذاشت. حالا با هزاران ترفند ناسیونالیسم های قومی و ویرانگری را به کمک خود ما پرورش می دهند و به اضافه آن جنجال‌های موهوم تاریخ گذشته را در این کشورها دامن می زند.

از این ها پرسیده شود که دو جنگ جهانی در قاره اروپا ملت های اروپایی را در کشتار هم تا به سرحد نابودی به جلو برد، ولی همان ها دیگر از جنگ های بیشتر از هزار ساله خود یاد نمی کنند ولی به جهانی که باید بر پای خود بایستد ، جنگ «تاریخ» را پیشکش کرده و براه انداخته اند. منظور این نیست که خود ما در این زمینه مقصر نیستیم. این بزرگترین تقصیر است که چرا در این دام می افتیم؟ امروز ما را خراب می کنند و رویا های ما را فقط به «رسیدن به غرب» تقلیل می دهند.

شاه امان الله (افغانستان) ، ناصر (مصر)، نکروما (گانا)، آلینده(چیلی)، سوکارنو (اندونیزیا) ، لومومبا (کانگو) ، مصدق ( ایران) ،آربنز گوسمان‌ (گواتمالا)، توما سانکارا (بورکینافاسو) و غیره به اشکال گوناگون (مستقیم و غیر مستقیم) سرنگون می شوند، چون برای امروز و آینده کشور های شان رویا داشتند.

به نظر اربابان جهان، داشتن رویا های بزرگ برای مردم کشورهای که باید بیدار شوند ممنوع است. آنها از ما می خواهند:

« بروید در چراگاه گذشته بچرید و بچرخید و بخاطر گذشته موهوم، همدیگر تان را تکه و پاره کنید.»

ما امروز فقط بر پایه دموکراسی و عدالت می توانیم جهان امروز و فردای خود را بسازیم. به شرط اینکه برای دموکراسی و عدالت و رفاه رویا داشته باشیم و برای تحقق آن اراده.  

 آزادگی و عشق . . . 

خورشید خویشتن شو، از سایه گی حذر کن

 بر دوش پینه  پوشت  ،  پیراهن  سحر کن

 زهدان  تست  تاریخ ، پس بند ناف بگسل

 ای شیر خوار برخیز ، دنیای   تازه  سر کن

گر ریشه ریشه گویی، پس میوه  های آن باش

 در زیر خاک مردی ، بیرون  شو و ثمر کن

 گاوی  گذار ، بگذر   از  کاهدان   موهوم

 از  گله ها  برون آ ،  از گله گی  گذر  کن

 زندان پرست هر سو ،  زندان تازه خواهی

 در های عشق بگشا ،  دیوار  غرق در کن

 تو خود صدای خود شو  ، از  چشم خود نگه کن

 از گور ها برون شو ،  با  زندگان حشر کن

 تاریخ را چو  عکسی در قاب  کن به دیوار

 از کودک ات  بیاموز ، در این زمان بسر کن

جنگل تبار آنجا  ،  گم می شوی  چو خاری

 خود سرو شو  سر افراز ، با آسمان تکر کن

 گل های سرخ تاریخ  ،  آزادگی  و عشق است

 آن را  فقط نگهدار  ، بر مابقی  شرر کن

فاروق فارانی

روز

( هفدهمین سال نشراتی )

تاریخ نشر : شنبه ۱۴ میزان  ( مهر ) ۱۴۰۳  خورشیدی – ۵ اکتوبر   ۲۰۲۴  میلادی – ملبورن – استرالیا

روز

       به یارم

من در باران احساس

و در ترنم پر صدا و گوارای نسیم

چه دلپذیر دیدمت

و در زیستنم بارها بوییدمت

و شنیدمت

و به آغوش کشیدمت

ودر دنیای ناپیدایی

پیدا ترینم توبودی

امیدم را در باغچه عشقت جا داده ام

تا چشمان منتظرم

با نور دیدارت روز گردند

و شاخه گل سرخی را پیش پایت گذارم……..

هما طرزی

نیویورک

 ۱۷ اگست ۲۰۲۴

کلبه‌ی مهر

( هفدهمین سال نشراتی )

تاریخ نشر : پنجشنبه ۱۲ میزان  ( مهر ) ۱۴۰۳  خورشیدی – ۳ اکتوبر   ۲۰۲۴  میلادی – ملبورن – استرالیا

گرهگشا

( هفدهمین سال نشراتی )

تاریخ نشر : پنجشنبه ۱۲ میزان  ( مهر ) ۱۴۰۳  خورشیدی – ۳ اکتوبر   ۲۰۲۴  میلادی – ملبورن – استرالیا

گرهگشا

 مرا که دل بجز از عشق آشنا نشده

 به پای ِ غیر ببین  قامتم دوتا نشده

نمود ِ چهرۀ خندان ِ من مبین که بسی

 نماد ِ عشقِ درون گریه  را روا نشده

سرود ِ عیش اگر خفته در  گلوی نژند

 عروج ِ شوق گهی نقش بوریا نشده

 بدان کسی که زهجران کشد  سرودۀ درد

 بغیر ِ وصل   دوای  دگر  دوا نشده

 گناه ِ من  نَبوَد  گر کسی  نمی بینم

بغیر ِ حسن ِ تو در چشم جابجا نشده

 نشاط و دلخوشی ام یاد آن نگاه تو است

 بجز تبسم ِ  تو  غم  گرهگشا نشده

به پاس ِ دیدن و شرمیدنت نشسته غمین

بدانی عاشق ِ تو هیچ بی وفا نشده

 اگر چه موی سپیدم مرا شکنجه کند

هوای ِ زلف سیاه ِ تو  بی  بقا نشده

مرا بهانه ی این زندگی خیال ِ تو است

 بدون ِ عشق همایون سخنسرا نشده

همایون شاه عالمی

۲۶ سپتامبر ۲۰۲۴ میلادی

ترسیم ِ دل

( هفدهمین سال نشراتی )

تاریخ نشر : پنجشنبه ۱۲ میزان  ( مهر ) ۱۴۰۳  خورشیدی – ۳ اکتوبر   ۲۰۲۴  میلادی – ملبورن – استرالیا

ترسیم دل

 ۶۷ الف

دل گد و گدی دارد ،  تنظیم کنم دل را

 پاکش کنم و از نو ، ترسیم  کنم دل را

 گر بی ادبی کرده ، مالش بدهم گوشش

گر رسم ادب دارد ،   تکریم کنم دل را

گر ریخته خونش را ، پرسم که چرا باید؟

 گر خون کسی خورده ، تحریم کنم دل را

گر برده دلی از کس ، پرسم چه به جا داده ؟

 بستانده کس ار او را ،  تسلیم  کنم دل را

 گمراه  اگر  گشته  ،  راهش   بنمایانم

 گر راست رود ره را ،  تعظیم  کنم دل را

 گر قصد گنه   دارد ،  شلاق زنم او را

 گر رفته ز سر فهمش تفهیم کنم دل را

گر عشق یکی دارد ، صد بوسه زنم دستش

 گر رفته پی چندی ،  تقسیم کنم دل را

ای عشق دلم خواهی ؟ ، فکری بکن از بهرش

 خواهی اگر این خانه ، تسنیم کنم دل را

 یارب تو چه فرمایی ؟ ، با دل چه کنم باید!

 حکمی بکن و من هم ، تقدیم کنم دل را 

شکیبا شمیم

۲۰۱۸

در سکوتم محشر است . . .

( هفدهمین سال نشراتی )

تاریخ نشر : پنجشنبه ۱۲ میزان  ( مهر ) ۱۴۰۳  خورشیدی – ۳ اکتوبر   ۲۰۲۴  میلادی – ملبورن – استرالیا

در سکوتم محشر است . . .

یک سپهر آیینه و  یک کهکشان، سنگم ز عشق

 غرق خون خویش و خورشیدم، به خون، رنگم ز عشق

 راه گم راهم ، که می جویم شروع و ختم خود

نه کران  بی کران  نه  سنگ  فرسنگم ز عشق

 از  سکوت  این  جهان  خوابمرگان   خسته ام

 نغمه بیداریم،  صد چنگ  در  چنگم  ز عشق

 کوه پر آتشفشانم ، در  سکوتم  محشر است

می تراود چو ن شرر از سنگ  آهنگم  ز عشق

 مانده از فریاد و شیون، از نفس افتاده عشق

 در  خلای  بیکرانی ،  سخت  دلتنگم  ز عشق

خواب ها  کابوس  رویانند و رویا  بی خروش

می خراشم گوش دنیا را  خطر  زنگم ز عشق

 سر سپهر  و  پای  بر   خاکم    مثال  گردباد

 با خدا و با خودم با  خاک  در  جنگم ز عشق

فاروق فارانی

افکار سازی عمومی در ماهیت حقوق رسانه ها برای افغانستان

( هفدهمین سال نشراتی )

تاریخ نشر : سه شنبه ۱۰ میزان  ( مهر ) ۱۴۰۳  خورشیدی – ۱ اکتوبر   ۲۰۲۴  میلادی – ملبورن – استرالیا

افکار سازی عمومی

در ماهیت حقوق

رسانه ها برای

افغانستان

چکیده[۱]

اختلال و اختلاف سازی سازماندهی شده٬ در مبانیپدیده های جامعه شناسی سیاسی یک جامعه٬ که ارزش های باوری و فکری مردم یک سرزمین می باشد و در اقتدار حاکمیت ملی٬ سازنده است. توسط محرکه های بیرونی یا جنگ روانی رسانه ای٬ به خصوص در جوامع بدوی به اهداف پدیدار می شود. که مخاطبین فقط تاثیر پذیر هستند٬و از این تاثیر پذیری قدرت های جهانی وارد بسترهای از جامعه شده و تصاحب منافع می کنند. در این حالت امنیت رسانه ای عبارت از نظارت٬ بر اطلاعات شبکه های چاپی٬شنیداریو دیداری و انترنتی می شود٬ که قانون رسانه ها در حیطه حقوق آزادی بیان٬ سواد رسانه ای را٬ برای مخاطبین و تکلیفی برای فعالان اجتماعی رسانه ایایجاد می کند. تا باشد که منافع عامه کشوری حفظ و حاکمیت ملی مقتدر گردد.که در این مقاله به روش توصیفی – تحلیلی٬ کلید واژه های ذیل را٬ در حیطه عنوان تحقیق٬ پژوهش می کنیم:

بحران سازی هویت جوانان و جنگ روانی٬ سعادت و یا

مسبب سعادت بودن آزادی بیان٬امنیت رسانه در

ماهیت سیاست مدرن برای افغانستان

مقدمه:

ماده بیست و دوم اعلامیه حقوق بشر اسلامی٬ محدودیت های برای آزادی بیان وضع نموده است: که مغایرت با اصول دین٬ عدم جواز تبلیغ سوء بر ضد مقدسات و کرامت انبیاء ^(ع) عدم جواز برانگیختن احساسات مذهبی قومی٬ لسانی٬ نژادی٬ حقوق و آزادیهای دیگران منع شده است. و حتی نظریه پرداز مشهور لبرالیسم آمریکای جان استوارت میل٬ هم به آزادی مطلق بیان باور نداشت. و در صورت تحریک آمیز و بحران آفرینی بیان٬ آنرا مشروع نمیداند (محمدی٬۱۰۶ : ۱۳۹۵). پس محدودیت آزادی بیان٬ امنیت بیان برای منافع عمومی در سیاست های مدرن و جهان امروزی اطلاعات تبیین می شود. که محدویت به اساس مجموعه اصول مدون در قانون رسانه هارا٬ امنیت روانی مخاطبین نیز٬می توان تعریف کرد. و از طرفی رسانه برای افکار سازی جوانان٬ می تواند قدرت تولید کننده ذهنی محسوب شود٬ که نیروی جوانی یا جوانان٬ عبارت از قدرت اجتماع می باشند٬ که می توان آنرا٬ قلب جامعه گفت. و محرکه بسوی تعالی و عقب ماندگی کشوری نیز جوانان اند. هویت های کسبی برمیگردد به همت و کوشش جوانان٬ چون جامعه تخصصی و علمی را٬ شکل بدهند. اما جوامع جهان سومی را٬ تجاوز فرهنگی در بستر رسانه های جمعی٬ بحران سازی هویتی می کنند٬ یعنی بحران هویت های ذاتی جامعه چون باور٬ زبان و رسوم و عنعنات اند٬ که امنیت رسانه ای در برابر آن٬ توانایی فکری متعالی جوانان را٬ نخست باید. زیرا عصر کنونی دهکده کوچک یا تصاحب رسانه ای انترنتی٬ که از کنترل دولتها نیز بعید بوده و در این وضعیت٬ زیان و ضرر فکری بیشتر٬ در جوامع خلاصه می شوند٬ که در مقدم هویت های ذاتی آن جامعه مورد تجاوز قرار گرفته است. و از طرفی باید اذعان کرد: آزادی بیان وسیله برای سعادت است٬ که پژوهشگران از درک حقیقت در سیر علمی٬ که شامل:‌شناخت و استنتاج پدیده ها٬ می شود در بستر آزادی بیان برای سعادت اجتماع بیان می دارند٬ که آزادی خواهی فاقد روحیه وحدت ملی٬از ماهیت علمی علوم انسانی نیست و در غایت یا نتیجه سعادتی برای افغانستان ندارد. در این حالت امنیت رسانه ای٬ بایدی و مهارکننده اهداف سوء گردد. تا امنیت رسانه ای در ماهیت سیاست مدرن٬ همانا روح همزیستی٬ متعالی حاکمیت ملی در کشورما شود. تا حقوق رسانه ها٬ که مجموعه قوانین و مقررات حاکم بر حوزه رسانه ای اعمال می شود٬مرتبط به حقوق آزادی بیان و معاهدات بین المللی تصویب و رعایت گردد.

۱- بحران سازی هویت های ذاتی و جنگ روانی:

تغییر اجتماعی در جهان امروز٬ چنان عمیق و پُر سرعت استکه اصیل ترین عرصه های حیات بشری بنام هویت را٬ با چالش جدی رو به رو کرده٬ زیرا هویت های متصلب پیشین که ضامن حفظ وضع موجودند٬ در حال تغییر می باشند. بحران هویت بدون شک مهم ترین آسیب اجتماعی امروز جهان بوده که در کلیه روابط اجتماعی٬ فرهنگی٬ اقتصادی٬ سیاسی در جوامع ناشی از جهانی شدن٬پدیدار شده است(نیکوکار٬ نوابخش٬ ۳ : ۱۳۸۲). در جوامع سنتی پیوند تنگاتنگ فضا٬ زمان و فرهنگ در یک مکان یا محل و سرزمین نیازهای هویتی را٬ به خوبی جوابگوست و انسان ها در درون دنیاهای کوچک٬ محدود٬ پایدار و منسجم خود٬ به هویت و معنای مورد نیاز خود به آسانی دست پیدا می کند٬ اما در فرآیند جهانی شدن با پاره کردن این پیوند ها و نفوذ پذیری و فرو ریختن مرزهای مختلف زندگی اجتماعی٬ گونه های هویت های ذاتی را٬ متزلزل و حتی نابود می کند٬ که تحت این دگرگونی های بنیادین٬ امکان هویت یابی سنتی بسیار کاهش یافته و نوعی بحران هویت و بحران معنا در انسان ها٬ پدیدار می گردد( گل محمدی٬ ۱۳۸۳:۲۴۵). و جنگ روانی در بستر عصر اطلاعات یا دهکده کوچک عبارت از استفاده برنامه ریزی شده از تبلیغات و سایر اعمالی که بر نظریات و احساسات جامعه وارد می شود٬ است٬ البته کلمه جنگ به مفهوم ستیز مخفی که روان اعضاء جامعه را٬ نشانه گرفته اطلاق می شود. که به مفهوم جنگ نرم در مطالعات بین المللی نیز بیان می گردد. پس جنگ نرم عبارت از هر اقدام غیر خشونت آمیز که ارزش ها و هنجارهای جامعه هدف قرار داده می باشد(قربان زاده سوار و ناطقی٬ ۴۸: ۱۳۹۲). حالا در نتیجه: جنگ و ستیز یکی از عناصری ناخشنود بشری٬ از ابتدای تاسیس اجتماعات با آن مواجه بوده ایم٬و بشر را٬ به صورت مطلق در دنیا٬ گریزی از آن نیست. در زمان کنونی جنگ ها با شکل و شمایل جدیدی بروز می نمایند و ظاهر خشن آن دیگر نمایان نمی باشد٬ که افراد قربانی سلطه گریان قدرتمندان جهانی می گردند٬ که فشارهای رسانه و ارتباط جمعی را٬ سیاست گذاری می کنند. که جنگ نرم را می توان تهاجم خاموش و نرم به وسیله و ابزار فرهنگ برای کاستن ارزش های فرهنگی٬ برای از بین بردن روحیه همبستگی ملت دانست٬ که امنیتی سازی فضای رسانه ای سیاسی و اجتماعی را٬راه کار دانسته و عمل باید نمود.

۱-۱ – تحلیل بحران سازی فرهنگی و جنگ روانی در افغانستان:

کشورما افغانستان٬در چندین دهه شاهد تحولات بوده٬ که مورد تجاوز قدرت های شرق و غرب گردیده است. که جنگ های داخلی نیز٬ ناشی از جنگ های روانی می باشد. که موارد برجسته ناشی از آن٬شامل بحران سازی هویت فرهنگی و جنگ روانی را٬ در ذیل فهرست می کنیم:

• تکنوکراسی و عوام فریبی:‌ تکنوکراسی بصورت فشرده اگر بیان شود٬ عبارت از افرادی که با مدارک دانشگاهی با قدرت شهرت تصاحب امتیاز می کنند – ماهیت اعضاء جامعه بدوی استکه فاقد بصیرت با دید سطحی٬ فریب حالت عامه را٬ می گیرد٬ و این مجموعه افراد فاقد تعهد به وطن و انسانیت٬ در پی منافع خصوصی خودشان اند.
• رسانه ای شدن فاقد فرهنگ:‌ فرهنگ اجتماعی ماهیت ثبات سیاسی در امر تداوم قدرت مردمی نهادینه شده است. که جامعه شناسان معاصر ربط سیاست و فرهنگ را٬ به درستی ترسیم کرده اند. هرچند ابعاد فرهنگ بسیار زیاد است. که بطور فشرده می دانیم٬ فرهنگ عبارت از مجموعه رفتار و کردار اعضاء جوامع که تنوع فرهنگی٬ قدرت همبستگی آنست٬ اکتفا می کنیم. ولی آنچه از گونه های فرهنگی چون شعر٬ موسیقی و سینما اکنون در رسانه ای های جمعی افغانی٬ پدیدار شده است٬ مصداق مغلوب بودن و سیر نزولی مدرنیته در برابر بدویت تحلیل می شود.
• تقلید کورکورانه: امروزه بسیاری از جوانان در پی شهرت میان تُهی اند – یعنی دوست دارند در شبکه های اجتماعی مشهور شوند٬و آن شهرتی میان تُهی که جوان فاقد هدف در فعالیت هستند٬ که این شهرت های بیدون محبوبیت٬ پی آمدهای در پی دارد که یکی از عوامل سیر تنزل توسعه انسانی در جامعه می شود.
• معارف و تحصیلات: بایستی جوانان در مرحله نوجوانی همانا صنف نهم٬ هویت کسبی شانرا بدانند و خویش را پیدا کرده باشند. که برای کدام ارزش اجتماع همانا خدمت به انسانیت و کشور٬ پسا فارغیت پوهنتون حضور پیدا کنند. در حالیکه بعد فارغ شدن صنف دوازدهم این نظام تحصیلات استکه رشته جوانان را تعیین می کند٬ نه خودشان و علاقه شان … که شاهد این مورد نیز هستیم که محصلین شرعیات فاقد دروس مقدماتی دینی یا مدرسه در تحصلات عالی از جوانان که از مکاتب راه پیدا کرده اند٬ و در دام افکار افراطیت و وهابیت افتاده اند.

۲- سعادت و یا مسبب سعادت بودن آزادی بیان:

آزادی یعنی اینکه: اعضاء جامعه در رفتار و کردار٬ تفکر و بیان تا سرحدی آزاد هستند٬ که آزادی کس و کسانی دیگر را٬ سلب نکنند. از این جهت حقوق خصوصی و قوانین مدنی مصادق بر این آزادی هاست. یعنی تفکر و حکمت در بیان٬ از درک حقیقت مسبب سعادت اجتماع می گردد٬ که آزادی خواهی فاقد عقلانیت سیاسی و حس تعهد به وطن٬ بستری فکری در برابر جنگ های روانی می شود٬ که حاکمیت ملی کشوری را٬ تهدید می کند. همچنان آزادی اندیشه و بیان از دید اسلام٬ فلسفه و حقوق بین الملل مورد بحث بوده٬ که در قوانین داخلی و میثاق های بین المللی انعکاس یافته است(میل٬ ۱۵: ۱۳۶۳). در نتیجه استدلال ما در مبانی٬ وسیله بودن آزادی برای سعادت یا اینکه نه خود آزادی سعادت است٬ اصولاً در وضع محدویت ها٬ بر آزادی بیان هستیم٬ که در معاهدات بین المللی حقوق بشر٬ قیود و محدودیت های مرتبط بر آزادی بیان را٬ پیدا نمود: اکثر مطلق فلاسفه سیاسی مدرن٬ اگرچه معتقد به حقوق فردی به عنوان پایه و بنای زندگی بشری اند٬ اما با این حال تصریح می کنند٬ که در یک جامعه تحت شرایطی که ذیلاً به آنها اشاره می شود٬ آزادی بیان محدود گردد.

• در وضعیت تضاد بین دو یا چند حق بنیادین.
• در وضعیت تضاد بین محتوای روشن یا نیمه روشن (مبهم) یک جق.
• در وضعیت تضاد بین یک حق بنیادین و خطر جدی و شدید تهدید کننده جامعه.
• در وضعیت تضاد بین حقوق و هنجارها و ارزش های فرهنگی اساسی یک جامعه(رضوانی٬۱۳۹۵:۸۳).

۲-۱ – آزادی بیان از اسلام برای افغانستان:

بسیاری از صاحب نظران به این باور اند٬ که آزادی بیان مطلق و بیدون محدویت٬ برای بشر٬ حق بنیادین می باشد. اما برخی دیگری٬ اگاهان امور را٬ موظف به نظارت کرده اند. تا همچون غذای مسموم٬ افکار مسموم به اعضاء جامعه تزریق نگردد – که در این میان٬ بهترست آزادی بیان را٬ از اسلام برای افغانستان تحلیل کنیم:‌در تفسیر آیه شریفه <لا اکراه فی الدین> یعنی اگر لااکراه فی الدین قضیه اخباری باشد٬ گزارش از تکوین و طبیعت می نماید که در قاموس آفرینش عقیده اکراهی نیست. و اگرگزاره انشایی باشد٬ آدمیان را نهی می کند تا عقیده را٬ بالای کسی تحمیل نکند و این انشایی بر حقیقتی تکوینی مصداق دارد(طباطبایی٬ ۱۲۳: ۱۳۶۴). عقیده برخی دیگر٬آزادی فلسفی را یک واقعیت و آزادی سیاسی را یک حق تلقی کرده اند٬ که اولی از نظر فلسفه سیاسی قابل بحث نیست ولی دومی که قابلیت اعطا و سلب می باشد موضوع فلسفه سیاسی است( سروش٬ ۴۲: ۱۳۷۵). با توجه به تحقیقات محدویت آزادی بیان در اسلام٬ در مورد اینکه جامعه را٬ بسوی فساد و گمراهی سوق ندهد٬ آزادی و آزادی بیان ماهیتاًً قبل از رنسانس غرب از ۱۶۴۸ به بعد که شروع می گردد٬در جوامع اسلامی بوده است. و اینکه آزادی همزاد انسان است و انسان را٬ فطرتاً آزاد خداوند آفریده٬ و هیچکس نمی تواند این حق را٬ از او سلب کند. و آزادی یک ارزش انسانی بوده که اعتقاد داریم که در انسان آزادی اصالت و شرف وی است. بنابراین تمامی ادیان آسمانی عهده دار حفظ آزادی انسان بوده و در برابر بردگی که سلب برابری است٬ عریان ایستادگی کرده است و آزاد بیان که ذاتاً در ماهیت ادیان چون بیان می باشد. و برابری اجتماعی که هیچ افغان از افغان دیگر برتری ندارد و آزادی بیان در پاسخگو کردن مجریان٬ روح توسعه کشوری ما می باشد٬ اتفاق نظر گردد تا افکار عمومی به اساس آن٬ نظارت سیاسی کند.

۳- امنیت رسانه در ماهیت سیاست مدرن برای کشور:

منظور از اندیشه سیاست جدید برای افغانستان٬ آماده کردن خویش را٬ در باب پذیریش مفهوم درست آن٬ از لحاظ معرفتی و واقع بینانه آن ضروریست. زیرا در دهه های اخیر دانشکده های علوم انسانی در پوهنتون های افغانستان٬ با رویکرد سلیقه ای در باب مدیریت و کدر های علمی٬ فرسنگ ها دور٬از رسالت عقلانیت سیاسی برای نسل نوین شدند. از این جهت ماهیت تفکر انتقادی در رسانه ها٬ که کیفیت یا محرکه توسعه باشد٬ با روحیه ستیز بنیادهای حاکمیت ملی را٬ طی بیست سال جمهوریت صوری تضعیف کرده بود. هرچند رسانه ها٬ از لحاظ ارقام زیاد ولی فاقد کیفیت کاری از مبانی عقلانیت٬که توانایی تولید افکار بکر در باب سیاست مدرن را نداشتن٬ از همین جهت عرف کاری رسانه ای تقلید و ترویج تهاجم های فرهنگی در ابعاد سیاست و فرهنگ شدند. جان کلام در تبیین امنیت رسانه در مقدم و نتیجه٬ سطح اگاهی بلند مخاطبین می باشد٬ که در مورد این گفته سقراط را٬ هرگز نباید فراموش کرد: جامعه ای به سعادت میرسد٬ که فعالیت روزانه اعضاء جامعه مطالعه باشد. پس سعادت در ماهیت امنیت رسانه ای عبارت از نبوغ و صاحب فکر شدن نسل اکنون افغانستان می باشد٬ که قدرت دانش در افکار عمومی ثبات سیاسی و حقوقی در همه ابعاد علوم انسانی ما گردد.

۱-۳- تفکیک قوا٬ محصول سیاست جدید پسا قرن هفدهم: 

در نخست دانست٬ که فرهنگ روبه رو٬ در سیاست عبارت از شتاب عمل بسوی نتیجه٬ فارغ از محدودیت و موانع های حقوقی و فکری می باشد. که فرهنگ روبه رو را٬ در سیاست بین دولی از طرف قدرتها می توان شاهد بود – اما در حقوق داخلی سطح اگاهی بلند مردم مسبب منافع عامه که فرجام ذهنی را٬ طی کرده باشند است. فرجام ذهنی: در فلسفه هگل آلمانی عبارت از صورت عمل با آنچه نتیجه به دست خواهد آمد٬ یکسانی دارد. که نتیجه و صورت العمل دوباره در فلسفه وی٬ عقل یا گوهر عقل می شود٬ است.[۲] یعنی فرجام ذهنی را٬ در مقابل شعار تُهی معنا می توان پذیرفت. در جامعه افغانستان و فرهنگ سیاسی و بهترین حالت فرهنگ سیاسی را٬ در جامعه سیاسی می توان حاکمیت قانون گفت. آنچه در افغانستان مربوط به همت جوانان می گردد تا فعالیت روزانه شان چون مطالعه٬ فرهنگ سیاسی را٬ در امر پاسخگوی مجریان قدرت٬ قدرت دانش بخشیده و ثبات سیاسی را٬ به ارمغان آورد. پس روح حاکمیت قانون قدرت دانش بوده٬که تفکیک قوا از لوازم شکلی حاکمیت قانون در قوانین اساسی می باشد – در برابر سرشت سرکش نفس انسانی مجریان٬ راه حل داده شده٬ که اگر قدرت در سه قوه تقسیم نشود و در دستان یک کس یا یک گروه متمرکز باشد٬ استبداد می کند. برای درک عمیق و ژرف تفکیک قوا٬ فضیلت در سیاست را بدانیم: فضیلت در سیاست عبارت از توانایی٬ عقلانیت٬ و شهرت و قدرت می باشد. توانایی جوهره ذاتی انسانی استکه نمی شود٬ آنرا آموخت و عقلانیت سیاسی کسب علوم سیاسی پوهنتون می باشد. که شهرت و قدرت در جوامع توده و نخبه فرق ژرف دارد. زیرا در جوامع توده٬ چون اکثریت با چشم دید که می بینند و قضاوت می کنند تا بصیرت و نبوغ عقلی٬ ریا و مکر وسیله هدف یا قدرت می باشد. اما در جوامع نخبه شهرت همانا از ماهیت محبوبیت که خدمت است٬ پدیدار می شود. و سیاست فاقد حقوق که بیدون شک حقوق مهار کننده در برابر سرکشی های قدرت است٬ اما اینکه حقوق چگونه ابزار قدرت نگردد٬ منوط می شود به سطح آگاهی بلند اکثریت مردم٬ و اینکه سرشت قدرت فساد آورست٬ توماس هابز فیلسوف انگلستانی٬ فلسفه وجودی دولت را٬ از عالم حیوانی و دیو سیرتی انسان می گیرد: که انسان را گرگ انسان تبیین کرده است. در نتیجه در افغانستان تا زمانیکه افکار عمومی مردم٬ در فراسوی سمت٬ قوم و باور سیر نکنند و «ما» یعنی قوم گرایی و سمت «من» منفور که حالت متعالی همانا ملت یا ما پدیدار نشود٬ در واقع جمهوریت و تفکیک قوا و انتخابات به مثابه زهر میماند که کشور را٬ بسوی تجزیه سوق می دهد و حقا که تجزیه در افغانستان بدترین تجربه خواهد بود.

نتیجه گیری و پیشنهادات و راه های حل

در عصر کنونی گستره ارتباطات٬ تبادل اطلاعات به واسطه شبکه های رسانه ای٬سرعت حداکثری را٬ با دربرگیری پُر مخاطب به دنبال دارد. که مجموعه عوارض جانبی و تهاجمی فرهنگی ناشی از آنرا٬ برای افغانستان می توان تروریسم سایبری نیز تعریف کرد. افغانستان پسا چند دهه تحول٬ آسیب پذیری بیشتری از ناحیه امنیت روانی در بستر رسانه های جمعی دارد. اختلال و اختلاف روانی ناشی شده را٬ چون سلاح کشتار جمعی نیز توجیه نمود. مسلماً ضمانت اجرای حقوق رسانه چون بیطرفی و پاسخگوی مجریان٬ با نظارت مردمی تکلیف دایمی دولت محسوب می گردد. که یکی از بدیهی ترین حقوق شناخته شده بشر٬ حق آزادی بیان و امنیت روانی ناشی از آن٬ بخشی لاینفک اسناد حقوق بشری بوده٬ که آزادی معادل فلسفه وجودی انسان است و انسان را٬ فطرتاً آزاد خداوند آفریده٬ و آزادی یک ارزش متعالی٬ که باور داریم در انسان آزادی اصالت و شرف می باشد. بنابراین تمامی ادیان آسمانی عهده دار حفظ آزادی انسانی بوده است. و اینکه آزادی و آزادی بیان وسیله برای سعادت است٬همانا توسعه کشوری می باشد٬ که در بستر تفکر انتقادی٬ می توان پیشرفت و توسعه افغانستان را٬ برق آسا کرد. که البته رسیدن افکار عمومی جامعه سیاسی افغانستان بصورت حداکثری در ماهیت سواد رسانه ای٬ ثبات امنیت رسانه ای می شود: سواد رسانه ای چشم اندازهایی که افراد از محتوا و داده های رسانه ای به کار می گیرد٬ با فراتر از سواد خواندن و دیدن و شنیدن٬ منوط به تحلیلی فکری و برداشت وی می گردد٬ است. که Media Literacy همانا سواد رسانه ای٬ چون رژیم غذایی باید هوشمندانه مراقب بود٬ که بطور فشرده سواد رسانه ای درک و فهم می باشد با مهارت٬ که می توان انواع رسانه ها و انواع تولیدات آنها را٬ شناسایی و تفکیک و ارزش گذاری کرد.

رسانه ها٬ در ماهیت سیاست مدرن برای افغانستان٬ می توانند در روابط و پاسخگوی قوای های قدرت چون تفکیک قوا٬ برای اقتدار حاکمیت ملی تولید برنامه های سیاسی کنند. که بدون شک حکمت و جوهره فکری تفکیک قوا٬ در ارزش های اسلامی هم٬ مورد بحث و هدف متعالی نفس انسان٬ در محوی استبداد٬ کبر و طاغوت بیان گردیده٬ می باشد. که در مقالات تحقیقی قبلاً نشر شده٬ از بنده شرح یافته است.

• امنیت رسانه ای٬ در حیطه حقوق رسانه ها٬ به هدف حفظ آرامش روانی مخاطبین و اقتدار روحیه حاکمیت ملی در برابر تهاجم فرهنگی ناشی از وسایل ارتباط جمعی٬ برای کشورهای در حال توسعه چون آب حیات تبیین می شود.
• جان کلام امنیت رسانه ای٬ سطح آگاهی بلند مخاطبین در تحلیل دریافت داده ها٬ می باشد – که در این امر قدرت دانش می تواند از رسانه های چاپی و طبع مطبوعات٬ بالای سایر انواع رسانه ای ناشی شود٬ پس رسانه های چاپ از لحاظ ارزش گذاری رسانه ای٬ در صدر قرار می گیرد.
• جوهره فکری یا اهداف که حکما٬ در قرن هفدهم چون تفکیک قوا٬ برای سیاست بیان داشته اند٬ در ارزش های فکری و حکمت دینی اسلامی قابل هضم بوده و برای متعالی سیاست مدرن٬ برای افغانستان در حیطه تحقیقات تطبیقی پدیده های مدرنیته با ارزش های اسلامی٬ رسانه هارا٬ بایدی تولید برنامه های سیاسی در حیطه آنست.
• رسانه های رسمی چون ماخذ و منبع علمی برای پژوهشگران محسوب می گردد. که قدرت دانش در رسانه های رسمی٬ تمیز یا فرق ژرف در برابر رسانه های خودسر انترنتی٬ جایگاه دارد٬ که قدرت این تمیز٬ در رسانه های رسمی افغانستان تقویت و اقتدار باید یابد. رسانه های رسمی مانند: مجموعه رسانه های چاپی و انترنتی چون سایت های معتبر علمی٬ دیداری و شنیداری که در حیطه حقوق رسانه ها٬ فعال هستند.
• تبلیغات آزادخواهی آرمانی٬ که در دنیای واقعی غیر قابل تطبیق اند٬ با نبوغ فکری مخاطبین باید مهار گردد٬ زیرا این گونه تبلیغات در تجزیه و چندپارچه شدن ملت غیور افغانستان٬ برنامه ریزی شده اند.
• اهمیت محوری رسانه ها٬ به هدف توسعه افغانستان٬ از نبوغ افکار عمومی٬ که رسانه ها را٬ این قدرت فکری تولید برنامه باشد٬ مبانی است. در وضعیت و حالت که رسانه ها٬ تولید کننده و مدیر افکار عمومی در جوامع بدوی باشد٬ رسانه در امر توسعه نقش محوری ندارد.

منابع و مأخذ

• قرآن کریم
• محمدی فریده٬ محدودیتهای آزادی بیان در اسلام: فصلنامه علمی – پژوهشی پوهنتون غالب٬ ش ۴ ٬ زمستان ۱۳۹۵.
• میل جان استوارت٬رساله ای درباره آزادی٬ ترجمه احمد شیخ الاسلامی مجموعه فلسفه و منطق – ۱۳۶۳.
• فلسفه هگل٬ نوشته والتر استیس پوهنتون آکسفورد انگلستان٬ ترجمه حمید عنایت – ۱۳۹۰.
• نیکوکار مستانه سادات٬ نوابخش دکتر مهر داد – جهانی شدن و بحران هویت جوانان ۱۳۸۲.
• گل محمدی احمد٬ جهانی شدن فرهنگ و هویت٬ تهران نشر نی – ۱۳۸۳.
• قربان زاده سوار٬ قربان علی و هاشم ناطقی٬ جنگ نرم غرب و مشروعیت سیاسی جمهوری اسلامی ایران٬ فصلنامه مطالعات انقلاب اسلامی – ۱۳۹۲.
• رضوانی سیدحسین٬ حق آزادی بیان و مسوولیت بین المللی کشورها در قبال آن٬ فصلنامه سیاست خارجی٬ زمستان ۱۳۹۵.
• طباطبایی محمدحسین٬ تفسیر المیزان ترجمه محمدرضا صالحی٬ ۱۳۶۴.
• سروش عبدالکریم٬ دین و آزادی ۱۳۷۵.

پاورقی : 

[۱]  محمدآصف فقیری نویسنده و پژوهشگر علوم انسانی افغانستان٬ کارشناسی ژورنالیسم و ارتباطات وکارشناسی ارشد حقوق عمومی از دانشگاه آزاد اسلامی واحد افغانستانFaqiri85@gmail.com

[۲]   فلسفه هگل٬ نوشته والتر استیس دانشگاه آکسفورد انگلستان٬ ترجمه حمید عنایت – ۱۳۹۰.

تاریخچه ی ضرب المثلها و حکم

( هفدهمین سال نشراتی )

تاریخ نشر : چهارشنبه ۱۱ میزان  ( مهر ) ۱۴۰۳  خورشیدی – ۲ اکتوبر   ۲۰۲۴  میلادی – ملبورن – استرالیا

تاریخچه ی ضرب

المثلها و حکم

فصل عشق

( هفدهمین سال نشراتی )

تاریخ نشر : چهارشنبه ۱۱ میزان  ( مهر ) ۱۴۰۳  خورشیدی – ۲ اکتوبر   ۲۰۲۴  میلادی – ملبورن – استرالیا

فصل عشق

 درد هجران شعله بر جان  آورد

 در دلِ من شور و طوفان  آورد

 دربساط فصل عشق و رنگ ها

 بر دلِ من ، برگ  ریزان   آورد

 سینه  لبریز از هوایت   یار من

 ذکر نامت   بوی  ریحان   آورد

می شوی  تصویر  در  باغ‌‌  دلم

پیکر افسرده   را    جان   آورد

دل  ندارد    طاقتِ    دوری‌ِ   تو

 اشک  دیده  سخت باران  آورد

 شعرِ چشمانت   برای   خاطرم

هدیه‌ ی  خورشید  تابان   آورد

 فضل پاییز و درخت  دل خزان

 این همه شکوه ز هجران آورد

فرحت  رحمان

 ۱ اکتوبر ۲۰۲۴

طواف کعبۀ دل

( هفدهمین سال نشراتی )

تاریخ نشر : چهارشنبه ۱۱ میزان  ( مهر ) ۱۴۰۳  خورشیدی – ۲ اکتوبر   ۲۰۲۴  میلادی – ملبورن – استرالیا

طواف کعبۀ دل

هستی ام را تا غمش درخویشتــن پیچیده اسـت

جوشش زنجیــر من تــا  آسمـان نـالــیده اســت

بــرگ خــامــوشــم که  از نخل امــید افتــاده ام

صــد چمن رنگ بهـارم  داغ  او دزدیده اســـت

تـــا نفــس بــالـــد بــه پــرواز تمـــنای وصـــال

نقــش، درآئینه ام رنـگ صفـــا  پــاشیــده اسـت

گــــرطــــواف کــعبــۀ  دل  بــــود  هـــردم آرزو

غفلتــم در راه وصلـــت پیش  پا خوابیده اســت

دربــیــابــان محـبــت ره ر ویی گـــم  گشـــته ام

پـــای پـــراز آبــله درپـیــچ  و خـم گردیـده است

ازگـلستــان غبـــارمـــا بــه  صحـــرای جــنــون

نخــل عشــق نـــو بهـــاران دگــر رویــده اســت

پــا بــپــای نــاتــوانــی چنــــد با شیـــم همنفــس

ای فلک این چیست که آسایش زما ببریده است؟

تــا به گــرداب غمــش درپیچ و تـاب افتــاده ایم

ســا حــل امیــد، دورازچشــم مــا افتیـــده اسـت

عیش هستی گر(عزیزه) غنچۀ گل بـرلب اســت

عالمی دریک تبسـم عمـــر گل پوشـــیـده اســت

عزیزه عنایت

هالند

به ‌یاد عاصی عزیز و بزرگوار

( هفدهمین سال نشراتی )

تاریخ نشر : دوشنبه ۹ میزان  ( مهر ) ۱۴۰۳  خورشیدی – ۳۰ سپتامبر   ۲۰۲۴  میلادی – ملبورن – استرالیا

به ‌یاد عاصی عزیز و بزرگوار

بیا دلبر   که  تا   یکجا  شویم  ما

 از این گم‌گشته‌گی پیدا شویم ما

 بیا که  چون  قناری‌ های  عاشق

 ز کنج این  قفس  رها  شویم ما

 بیا   تا  دست    یکدیگر   گرفته

 روانه بر چمن‌ زار ها   شویم ما

 بسوی  بیکران‌ ها   راه  بگیریم

 جنون عشق را  معنا  شویم ما 

 من و تو دو بدن، یک روح   باشیم

 مثال ماهی و  دریا  شویم ما

 به اقیانوس  بی‌پایان این عشق 

 دو غواص  تک و تنها  شویم ما

 رَویم با هم  بسوی  آسمان‌ ها 

 که با خورشید و ماه یکجا شویم ما

 میان تاریکی‌  ها  نور   باشیم 

 به ظلمت‌های شب فردا شویم ما

 همانجا منزل  و  مأوا  گزینیم 

 از این ماتم‌سراها وا شویم ما 

 همانجا رَخت عشقِ خویش ریزیم 

 جدا  از  پیکر  دنیا   شویم ما

 «دیگر اینسو نیاییم و نخوانیم» 

 که آنجا فارغ از غم‌ها شویم ما

 جهان ما و تو مملو ز عشق است

 خدایا کی شود یکجا شویم ما؟!

 وحدت‌الله درخانی

۳۰ سپتامبر ۲۰۲۴

که می یابم نمی خواهم . . .

( هفدهمین سال نشراتی )

تاریخ نشر : دوشنبه ۹ میزان  ( مهر ) ۱۴۰۳  خورشیدی – ۳۰ سپتامبر   ۲۰۲۴  میلادی – ملبورن – استرالیا

که می یابم نمی خواهم . . .

 که می‌یابم، نمی‌خواهم، که می‌خواهم، نمی‌یابم

 چه‌ را یابم؟  نمی‌دانم ! که  جویان  سویِ  نایابم

 در این شامی که رنگین است از نیرنگِ  بی‌رنگی

 دو چشمم سوزد از رویا، که بیدار است در خوابم

 روانم چشمه‌ی عاصی‌ست از جنسِ عطش ، آتش

 در این جویِ که می‌جویی، روان کی می‌شود آبم

شکستن می‌پرستم تا شکستِ خویش همچون برق

 نه پای‌ اندازِ ظلمت‌ باره‌گان ، خورشید  و مهتابم

 نیستان گنگ و خاموش است، ساز از سوز افتاده

 سر و اندیشه‌، سازِ من ، دلِ پر  عشق ، مضرابم

دلم دل‌ گیر  زین دریا و  موجم  پنجه‌ زن بر ماه

 اگر ابری  شوم   بهتر ،  فرا   از   ننگِ   مردابم

 اگر پژواکِ  یک فریاد‌  می باشم ، همینم  بس

نه گورِ مرمرین خواهم ، نه تندیسم ، نه محرابم

فاروق فارانی

پاییز آمد

( هفدهمین سال نشراتی )

تاریخ نشر : یکشنبه ۸ میزان  ( مهر ) ۱۴۰۳  خورشیدی – ۲۹ سپتامبر   ۲۰۲۴  میلادی – ملبورن – استرالیا

پاییز آمد

پاییز  آمد  که  گلدسته  به  یغما  ببرد

 طاقت و صبر و قرار از دلِ شیدا ببرد

 زند آتش به چمن، نسترن و سروِ سهی

 سوسن و یاسمن  و لاله به  یکجا ببرد

 غنچه را با گذری ، پرپر و  پژمرده  کند

 نالهُ    مرغِ   گرفتار   به    ثریا   ببرد

 رنگِ زرد هدیه دهد خسته دلِ عاشق را

 همه یی شور و نشاط اش ، سراپا ببرد

 سالها بگذرد و فصلِ  خزان آید  و لیک

 رنگِ مهرات  نتواند  ز  دلِ   ما   ببرد

 مریم نوروززاده هروی

هشتم میزان ۱۴۰۳ خورشیدی

۲۹سپتامبر ۲۰۲۴ میلادی

از مجموعهُ “پاییز”

 هلند.

طلوع خورشید

( هفدهمین سال نشراتی )

تاریخ نشر : یکشنبه ۸ میزان  ( مهر ) ۱۴۰۳  خورشیدی – ۲۹ سپتامبر   ۲۰۲۴  میلادی – ملبورن – استرالیا

طلوع خورشید

                    به یارم 

پرندگان کوچ می کنند

تند باد بی رحم

درختان را می لرزاند

و زندگی در سراسیمگی

دست و پا می زند

و اما

طلوع خورشید

درخشیدن چشمان تست

بر سر زمین هستی

که لبخند را بر لبانم می کارد

ومن فریاد می زنم

دوستت دارم ای پرورد گارم!

دوستت دارم ای خداوند گارم!

و دوستت دارم ای آموزگارم!

لبخند بنده بودن را از من مگیر

و در این طوفان زندگی

یاورم باش!

ای دوست و ای دیرینه یارم!

هما طرزی

نیویورک

 ۸ اگست ۲۰۲۴

برق غزل

( هفدهمین سال نشراتی )

تاریخ نشر : یکشنبه ۸ میزان  ( مهر ) ۱۴۰۳  خورشیدی – ۲۹ سپتامبر   ۲۰۲۴  میلادی – ملبورن – استرالیا

برق غزل

 ز آب دیده ام امشب  ، چرا  مژگان نمی‌سوزد

 درون  سینه‌ام   آتش  چرا  پنهان  نمی‌سوزد

کمی از خویش تا گفتم ، همه  الفاظ  آتش شد

 شگفتی دارم از این که مرا  دیوان نمی‌سوزد

گل عشقم  شمیم  مهر  یارم  عرضه  می‌دارد

 شرار آتش  چشمم   چرا   مژگان  نمی‌سوزد

 ز چشمان تو روشن  می‌شود برق غزل‌هایم

 گداز عشق تو هردم  چرا هجران  نمی‌سوزد

برایت صدغزل ازدل  رباعی  پی به پی گویم

 ز طبع  آتشین  من  قلم   عریان   نمی‌سوزد

 قلم در دست ‌های من کشد شهکار  حسن تو

 گلستان است تصویرت که این دستان نمی‌سوزد

 هما  دلتنگ آغوشت ، سراید تا سحر امشب

ولی بر  من   دل   استارهٔ  تابان   نمی‌سوزد

هما باوری

 جرمنی

۱ اگست ۲۰۲۴

سـجـایـای وطــن

( هفدهمین سال نشراتی )

تاریخ نشر : یکشنبه ۸ میزان  ( مهر ) ۱۴۰۳  خورشیدی – ۲۹ سپتامبر   ۲۰۲۴  میلادی – ملبورن – استرالیا

سـجـایـای وطــن

یـادایـامی کـه درمـیـهــن ، مـکــانـی  داشــتـیـم

در مـیـان هـمجـواران،  یک مقــامی  داشــتـیـم

یارب!ملک ما بودی ، فـردوس در روی زمیـن

دوسـتی هـا ومحـبــت هــا ، فـراوانی داشــتـیـم

هـم بـه غـزنی وهـرات وبامیـان ، لوگـرزمـیـن

درجـلال آبـاد وبـه قـنـدار، دوسـتانی داشــتـیـم

هـرطـرف درکُـل  کـشــور ، مـردمـان یـارِدگـر

مـلـت خـوب ومسـلـمـان،مهــربـانی داشــتـیـم

درگـل ســرخِ مــزار و مـیـلـه  هـای بـزکـشـی

هـرکجا سـمـت شـمال،بـس هـمدلانی داشـتـیـم

 کـشـورچـون گـل سـتـانـم،جـنـت روی زمـیـن

 هـرطـرف درشـهـرکابـل،گـلـرخـانی داشـتـیـم

 درمـزاروغـزنـی ولـوگـر، قـبــوراولـیـــاســت

 هــرکجـا درخــاک پـاکــم،آســتــانـی داشــتـیـم

 مـیـلـه هــای گـل نـارنـج،درجـلال آبــاد وطـن

 وه چـه فـصل بـا صـفـــاودلـســتـانـی داشــتـیـم

 سـیـب لـوگـر،تـوت خـنـجــان وانــارقـنــدهــار

مـیـوه هــای،جـنـتـی درهــرکـنــاری داشــتـیـم

قــرغـه وپـغـمــان وبــابـر،بـاغ زیـبــای وطـن

هـرکـنـاری شــهـرکابل، مـیـله جـائی داشــتـیـم

درخـیـالـم می نگـنـجـیـد،این چـنـیـن روزگاربـد

دروطــن هـم مـیـهـنــانِ مـهـــربــانـی داشــتـیـم

  کرد مـُلک ما خراب ، دیـوانـه ی کامـل عـیـار

 ورنـه مُـلک اَمن و آرام ، لقـمه نـانی داشـتـیـم

 مـردمـان ما هـمه،بس مهـربان  خیـلی شفیـق

 نی که هـمچـون اینزمان،قتل وقتالی داشـتـیـم

 هـیـچ درملکِ مـا نبــاشـد،خـانــهءآرام واَمــن

 زانکـه درنـیـم قـرن آخر،نـوکـرانی داشــتـیـم

ای خـدا روزی رسان،با صلح بیـنـم کـشــورم

کشورم کانجا هـزاران،شـیـرمردانی داشــتـیـم

“حیـدری”هـرچـنـد بگـوئی،ازسـجایـای وطــن

وصف آنراکی توان بشمرد،کانزمانی داشـتـیـم

پوهنوال داکتراسدالله حیدری

۷ آگست ۲۰۲۱

سدنی – استرالیا