۲۴ ساعت

به یاد امیر کشور خط ( یادی از زنده یاد استاد محمد علی عطار هروی) قسمت دوم

( هفدهمین سال نشراتی )

تاریخ نشر :  جهارشنبه ۱۵ حوت  ( اسفند ) ۱۴۰۳  خورشیدی – ۵ مارچ  ۲۰۲۵   میلادی –  ملبورن – استرالیا

 به یادبود از سی ودومین سال درگذشت

زنده یاد استاد محمد علی عطار هروی

(۱۲۸۸ – ۱۳۷۱ خورشیدی)

رفیع اصیل یوسفی

بخش دوم :

استاد عبدالغنی نیکسیر در کتاب رنگ ورنج – هنر آوران هری ؛

تعداد کتیبه های مشهور نگارش یافته توسط استاد عطار را پانزده مورد و تعداد شاگردان برجسته و توانمند اورا بیست نفر بر شمرده که اینک صرفا به معرفی مهمترین خطوط نگارش یافته شاعر کتیبه ها درین زمینه وفرصت می پردازم :

اندرون و بیرون مسجد جامع شریف هرات – با خطوط ثلث ، نستعلیق ، طغرا و کوفی.

ایوان مسجد خواجه مودود چشتی.

نگارش کتیبه مسجد جامع لشکر گاه.

کتیبه ثلث جلی برای مسجد جامع حاجی یعقوب درشهر باستانی کابل.

مسجد جامع ،، خرقه شریف ،، در حوالی ارگ تاریخی « بانو اشمیره ›» در پایحصار هرات.

ایوان مسجد زیارت مولانا عبدالرحمن جامی در منطقه باستانی خئابان هرات.

کتیبه ی مسجد دارالمعلمین یا دانشگاه فعلی هرات، مقابل باغ جمهوری.

کتیبه ی ایوان زیارت شهزاده قاسم ، و شهزاده عبدالله در کهندز هریوا.

محراب مسجد نو تاسیس ،،پارک هرات »

مسجد سکندر جان – شهر قدیم هرات.

مسجد و حسینیه جوادیه ،، بکر آباد ،،

الواح مزارات ، مشایخ ،علما، سادات و شخصیت های فرهنگی ، ادبی و هنری. کتیبه های بعضی از تکایا واماکن مذهبی

 قطعات و کتیبه های سفارشی برای مرحوم داکتر ذاکر حسین – چهارمین رییس جمهور هندوستان ۱۳۴۵ شمسی.

سه کتیبه ی برجسته و جهانی از دستخط استاد عطار در خارج از کشور:

– کتیبه ثلث جلی ـ روبروی ایوان مقصوره مقابل کتیبه (« بایسنغر میرزا ») در مسجد جامع گوهرشاد بیگم مشهدمقدس.

– کتیبه ی بطول چهل متر برای مسجد امام علی علیه السلام در هامبورگ آلمان.

– کتیبه ی مسجد جامع ( قبا) در شهرستان تربت جام استان خراسان.

ثلث – دیوانی جلی – کوفی معقلی و کوفی قرن سوم

و این گلستان همیشه گلزار است ؛ در فراز های پایانی این یاد واره به معرفی چهار کتاب و آثار بجای مانده خوشنویسی او بطور مختصر می‌پردازم:

۱ – گنجینه خطوط در افغانستان ، منتشرشده توسط وزارت اطلاعات و فرهنگ دوره پادشاهی محمد ظاهر شاه.

این مجموعه بی نظیر گنجینه ی خطوط به همت استاد مرحوم میر غلام رضا مایل هروی در سال ۱۳۴۶ خورشیدی و با تمهید استاد عبد الرووف بینوا و دیباچه ی بقلم محمد ابراهیم خوا خوژی بزبان پشتو و شرح حال هنری وفکری استاد با خامه استاد مایل منتشر شده که در آن چهل ؤچهار قطعه وجود دارد.

گنجینه خطوط در قالب سی نوع خط از خطوط رایج دوره های طلایی هنر خوشنویسی اسلامی و خراسانی نوشته شده و مهارت واستعداد استاد را می نمایاند. ۲

 ۲- قرآن المحلی –

 این مجموعه لطیف و ظریف به اهتمام استاد مهدی هراتی متشکل از ۶۸ قطعه در غالب سوره های کوتاه قرآنی جز آخر کلام خدا ،، سیپاره ،، در سی نوع خط اسلامی ، عربی مختلف نگاشته شده ودر خصوص هر کدام از قطعات توضیح کافی در مقدمه کتاب داده شده است.

این اثر وزین در سالهای ۱۳۶۶ شمسی در ۶۸ کتیبه توسط انتشارات ،،سروش،، وابسته به سازمان صدا و سیما ی جمهوری اسلامی ایران وبه شکل نفیسی در رنگهای لاجوردی ونقره ای چاپ شده.

۳- هنر آیه نگاری قرآن کریم – 

این مجموعه قلمی استاد عطار با تصاویر ی از ایوان و آرامگاه پیر هرات ، حضرت خواجه عبدالله انصاری ،، رح،، کتیبه های داخل محراب آرامگاه پیر بایزید بسطامی در شاهرود ایران ، طاق ویران شده شهر ،، بست لشکر گاه ،، ومدرسه سلطان غیاث الدین غوری در مسجد جامع شریف هرات ونقاشی پرتره چهره ی استاد عطار بر زیبایی آن افزوده و هنرمند محبوب و شهیر سینما ،تاتر و تلویزیون ایران مرحوم محمد علی کشاورز – این اثر هنری را صفحه آرایی و دیزاین نموده است.

۴ – قرآن اساور مرقع خطوط اسلامی. اثر استاد محمد علی عطار که در سال ۱۳۵۹ خورشیدی در شهر هرات نگاشته شده است.

این مجموعه به یاد ماندنی در غالب بیست و چهار اثر هنری به اهتمام محمد رفیع اصیل یوسفی – مقدمه نویسی استاد تابش هروی و با مساعدت مالی جناب صفی الله

باقرزاده در سال ۱۳۶۸ خورشیدی توسط انتشارات ملک اعظم / زیر نظر کانون هنر های زیبا ـ اندیشه و دانش در قطع بزرگ ،، وزیری،، در شمارگان ۲۲۰۰ نسخه وبا صفحه آرایی وطراحی ،، وحید عباسی،، به حله ی چاپ آراسته گشته وبا تصویر ی از آخرین روزهای حیات استاد مزین است.

در خصوص مرقع خطوط «اساور» باید گفت که این اثر در اقلام کوفی معقلی ، کوفی تزیینی ، ثلث ، دیوانی جلی ، کوفی قرن سوم ،کوفی معرب، کوفی قرن ۴ هجری ، کوفی مدور/مستدیر به شیوه ابن مقله ، کوفی قرون پنجم ـ شیشم و کوفی تزیینی قرن هفتم هجری کوفی بنایی ، خط قرآنی نسخ ، رقاع ، تعلیق ، شکسته نستعلیق و مسلسل ، خطوط دیوانی ،،جلی،، – محقق ـ ثلث برجسته ، توقیع ،محقق و ریحان ـ دو قطعه ی بسیار زیبا در شیوه ی نستعلیق و محقق/ ثلث و نستعلیق اصیل شرقی با کتیبه نگاری – ودو قطعه ی تاریخی معقلی کوفی با ترنج نما (ثلث) وکوفی مرتبط در ابعاد ۲۵×۳۵  و بصورت رنگی در کاغذ گلاسه اعلا – آلمانی به بازار کتاب و علاقمندان هنر خوشنویسی عرضه شد ‌.

در رابطه به این اثر که بوسیله نهاد فرهنگی هنری و امداد رسانی مهاجرین افغانستانی در مشهد رضوی منتشر شد، بار نخست توسط انجمن خوشنویسان ولایت هرات و ذریعه ریاست اطلاعات و فرهنگ این شهر اثر «برگزیده سال » انتخاب و رونمایی گردید.

در قدم بعدی ،، انجمن خوشنویسان ایران ،، این مجموعه را گامی بزرگ در راستای حفظ مواریث فرهنگی ، هنری و اصالت نگارش خطوط اسلامی خواند و بعد از پانزده سال سپری شده از رحلت مرحوم استاد محمد علی عطار – انتشار چنین اثر ماندگار ی را برای جامعه مهاجر ومردم هنر دوست افغانستان تبریک گفت ودر نهایت مراکز دانشگاهی ، دانشجویی و نهاد های فرهنگی ، آموزشی وهنری لوح تقدیر و افتخار و هدایای معنوی برای مهتمم وگرد آورنده تقدیم نمودند.این آخرین اثر استاد با دیباچه ی خواندنی وتاریخی اصیل غوغا بپا کرد ؛

پادشاه ممالک خطیم، صفحه مشق ما ، قلمرو ماست.

ثلث – محقق – ریحان – کوفی مرتبط

منابع ، مآخذ و سر چشمه ها : 

۱ – عطار در آینه هنر – سعادت ملوک تابش.

۲ – بر بال خاطر ها – امان الله واسعی ‌.

 ۳- مرقع خطوط اسلامی ، اساور عطار..

۴-  یاد واره هنر آوران هری ، اصیل یوسفی.

۵ – دیوان حافظ شیرازی -دکترقاسم غنی.

به یاد امیر کشور خط ( یادی از زنده یاد استاد محمد علی عطار هروی)

( هفدهمین سال نشراتی )

تاریخ نشر :  سه شنبه ۱۴ حوت  ( اسفند ) ۱۴۰۳  خورشیدی – ۴ مارچ  ۲۰۲۵   میلادی –  ملبورن – استرالیا

 به یادبود از سی ودومین سال درگذشت

زنده یاد استاد محمد علی عطار هروی

(۱۲۸۸ – ۱۳۷۱ خورشیدی)

رفیع اصیل یوسفی

بخش نخست :

 حافظ سخن بگوی که بر صفحه جهان

 این نقش  ماند  از  قلمت  یادگار عمر

اهل علم وایمان بواسطه منزلتی که خط خوشنویسی بدانش ، هنر و فرهنگبخشیده گفته اند :

«( الخط نصف العلم)»

بر این اساس بیش از دوهزار سال است که خط – نقاشی – خوشنویسی با شعر، قالی ومعماری در سرزمین ما در آمیخته وسنت خطاطی هرات حتا در صنعت ابریشم بافی نیز سابقه ی دیرینه دارد.

هنر کهن شرقی در قلب قاره ی آسیا – با اهداف معنوی پس از استقرار آیین آسمانی اسلام در مرکز خراسان به اوج بالندگی انسانی ، هنری و اجتماعی انجامید .

در گلستان معطر و مهر آفرین هنر خوشنویسی شاهد شکوفا شدن چهره های تابناک و ماندگار ی در طول تاریخ گذشته خود وسراسر حوزه بزرگ پارسی زبانان از چین وهند تا سیحون وجیحون وانتهای ایران بزرگ تا روم ، شام ، قونئه  ، آندلس و هرزگوین هستیم.

 درین میدان مرد آفرین و هنر خیز یکی از درخشان ترین اساتید مکتب خوشنویسی معاصر افغانستان ، مرحوم استاد محمد علی عطار آخند هرویست.

 او یکی از نوابغ هنر و رجل برجسته ومحبوب فرهنگی هنری و علمی کشور ما بود !

(تولد ۱۲۸۸ خورشیدی/ وفات ۱۳۷۱ ش﴾

اینک در آستانه سی ودومین سالروز در گذشت آن هنرمند بی بدیل دوران و به تقاضای بیشمار دوستان و علاقمندان هنرش ، نگاهی داریم به زندگی نامه و کارنامه ی آن پیر فرزانه با دعا و نیایشی خلوصانه به روح پاکش درین ماه عارفانه.

تو خفته ونشد عشق را کرانه پدید ،،،،

 یکصد و هجده سال قبل محمد علی عطار هروی/ ابن حاج محمد اسماعیل در تابستان ۱۳۲۸ هجری قمری – ۱۲۸۸ شمسی در یکی از کهن‌ترین بلاد باستانی واریایی پاروپامیزاد هریوا – در محله خواجه عبدالله مصر ، متولد شد.

هنگامی که ده سال داشت آخند ملا محمد رحیم ، مقدم این نو جوان شیفته هنر را به مکتب خانه و کاشانه ی نگارش خط خوش آمد گفت. بعد  از چندی آخند ملأ محمد حسن ،یورغه، در تربیت اوکوشید ودر حالی مدرسه اش را ترک گفت که خطی توانمند یافت.

آنگاه که پدر که نوعی دلبستگی و وابستگی به هنر – در ضمیر فرزندش احساس کرد ( جنگ هنری) مجموعه ای از قطعات کهن خطی و آثار بجای مانده از مکتب هنری هرات را خریداری و عوالم جوانی او در موانستی از جنگ های هنری وتمرین مکرر آثار آنان گذشت.

زمانه از ؤرق گل ، مثال روی توست :

آنگاه که حاجی اسماعیل – احساس و اراده و علاقه ی فرزندش را در پیشبرد هنر دریافت اورا نزد ملأ محمد صدیق نیازی از اعلم خط شناسان و نگارش گران مکتب هنری هرات برد تا آموزش دهد.

استاد محمد علی عطار با همان لحن معصومانه ، هماره آن روز را بخاطر داشت و نخستین سرمشقی که استاد داد؛   

«( انا مدینه العلم و علی بابها)»

عطار نزد استاد صدیق نیازی تجربه های معلم فرهیخته اش را بفراست بیشتری دریافت وبا دریای هنر ،، کوفی نویسی ،، در پیشینه تاریخی آن آشنا شد و تجربه های آموزشی اورا بدل سپرد.

عطار در عین زمان با علاقه و استعداد فطری توانست که با زوایایی اضلاع هندسی در هنر شرقی آشنا و ضمن آموزش خطوط با هنر تذهیب و اسلیمی و ترصیع انس بیشتری بگیرد.

این روند در تکامل سبک و سیر هنری عطار تا به الحال در کسی دیگر دیده نشده است، زیرا نقش دلسوزانه و مدبرانه استاد ،، نیازی ،، در پیشرفت هنری دوره های جوانی او ماندگار ماند.

بعد از وفات ملا محمد صدیق ـ و با ارشاد پدر با شیخ محمد رضا خراسانی که در کابل به ،، شیخ طوسی ،، مشهور بود و هنرمندی نهایت متبحر در خطوط کوفی ، عربی و پارسی باستان بود آشنا و محضر علمی اورا گرامی داشت.

آخند محمد رضا خراسانی در عین زمان آوازه ، تسلط و تجربه در نگارش و نگارگری داشت و به عنوان متخصص شناخت مسکوکات در موزیم کابلستان کار و فعالیت داشت.

او ضمن انتقال دانسته ها و تجاربش به عطار در امتداد سیر رویش وتکاملی خط در دربار ها ، روند مادی اقتصاد ها، و پیشنه نقاشی و خوشنویسی روی سکه ها – کتب – معابد – و دیوان ودفتر های باقی مانده از عهد عتیق آموزش وتعلم ویژه برای این کار آزموده ی دنیای هنر ، اندیشه و تفکر معنوی داد.

معقلی – کوفی و ثلث

عطار به خوشنویسی در جامعه ما منزلتی جاودانه ومانا بخشید و آن را از حصار اشرافیت دربار ها بیرون آورد!

یادم هست که خانه ما در حوالی خانه ی استاد عطار بود و «( میر آب محل)» روزی از استاد عطار تقاضا می کند جهت تبرک فضای خانه اش استاد برایش قطعه ی بنویسد !

دکان داری که شاهد این واقعه بوده به استاد عطار می گوید ، میرآب که سواد ندارد که شما بخواهید قلمی بنگارید ؟ استاد عطار می گوید ذوق او قابل قیاس با شوق تو در ،، دکانداری ،، نیست و او حتما به فرزندان و اهل خانواده و اجتماع خود روح هنر را بزرگ خواهد داشت. )

خط عطار چنان حیرت انگیز است که هرکس با یک بار نگاه کردن – نمی تواند احساس تحسین خود را کتمان کند حتا اگر بی سواد و بی دانش هنری باشد.

او بین زوال و جلال مجدد این هنر ، تالی خواجه روح الله میرک ، علی رضا عباسی و میر علی هرویست…..

خوشا که دکه ی شبنم فروش فروزان باشد

در پایان می خواهم بطور گذرآ و فشرده کارنامه هنری ،،، عطار ،،، را دو بخش بررسی و امید است دوستان از تصدیع وقت و حوصله خسته نباشند.

در سالهای ۱۳۳۲ شمسی یعنی هفتاد سال قبل مر حوم عبدالله خان ملکیار که بهرات والی مقرر گشت – هیتی از هنرمندان پیشکسوت ، معماران و تاریخ پژوهان را بشمول ملأ عبدالله مهربان ، استاد فکری سلجوقی ، استاد خلیل الله خلیلی ، استاد محمد علی عطار ، استاد حاج اسماعیل بنایی ،،معمار،، استاد میر آقا حسینی ، استاد محمد سعید مشعل غوری ، استاد میر غلام رضا مایل هروی ، محمد حسین نقشه چی ،، ایرانی،، و غلام حیدر مقرنس کار را موظف میدارد تا در حفظ ، مرمت ، بازسازی مجدد و توسعه فضاهای فرهنگی ، هنری ، بومی و باستانی هرات دست بکار شده و خوش بختانه آنچه از آن زحمات وتلاش های ارزنده که بجای مانده ، امروزه هم قابلیت استناد و تفکر و عنایت بگذشته هنری شهر ما می تواند باشد که  درین فرصت نقش استاد عطار را در کتیبه نگاری بررسی می نمایم :

ادامه دارد …

براه باد نهادم چراغ روشن چشم

( هفدهمین سال نشراتی )

تاریخ نشر :  چهارشنبه   ۸ حوت  ( اسفند ) ۱۴۰۳  خورشیدی – ۲۶ فبروری   ۲۰۲۵   میلادی – ملبورن – استرالیا

 به یاد بود و بزرگداشت از بیست و هفتمین سالروز

 رحلت استاد محمد سعید مشعل غوری.

تولد ۱۲۹۲ شمسی – وفات ۱۳۷۶ شمسی

رفیع اصیل یوسفی 

 عشق شوری در نهاد ما نهاد

جان ما در بوته ی  سودا نهاد

 در گذر زمانه و در فراخنای تاریخ یک قرن اخیر بسا چهره های ماندگار ، دلسوز و مهر آفرین در عرصه ی هنر ، فرهنگ و اندیشه ، آینه دار وفاق ، همدلی و انسجام اجتماعی و میهنی ما بودند که درین فرصت یادی می نماییم از نگار گر ، مینیاتوریست ، مجسمه ساز ، شاعر ، ادب پژوه وسیاستمدار لایق روانشاد استاد سعید مشعل که در اواخر سال ۱۳۷۶ خورشیدی رخ در نقاب خاک کشید ودر جوار آرامگاه حضرت امام فخر رازی در منطقه «(خیابان هرات)» درصدف خاک آرمید. ضمن ابراز تسلیت محضر جامعه فرهنگیان ، هنرمندان ، نویسندگان و فرهیختگان افغانستان ، درین فرصت با بهره‌گیری از آرا ، نظریات و دیدگاه های اساتید و پژوهشگران و محققان وبا در نظر گرفتن وقت وکوتاه نمودن سخن – به گلچینی ازین گلستان دعوت تان میداریم و یاد آن فرزانه را گرامی میداریم.

داکتر اماالله واسعی ، شاعر، ادیب:

شهر ما  شهر  تمدن  شعر  فرهنگ و هنر

تاج عزت درهمه اعصار همی داردبه سر

مرحوم استاد محمد آصف فکرت هروی:

سال ۱۳۵۰ خورشیدی در رکاب حضرت استاد عطار ،،رح،، مرحوم مشعل را در منزلش ، درغرب مصلای هرات زیارت کردم. در آن یکی دو ساعت بدقایق,  با یکی دیگر از ظرایف هنر استاد مشعل یعنی سنگ تراشی آشنا شدم. آن روز استاد ظریف ترین آثار تراشیده از سنگ هارا با خوشنما ترین رنگها و زیبا ترین نقشها به ما نشان داد. توضیح داد که چسان سنگها را از نقاط دور و نزدیک از دل کوهها وعمق رودخانه ها بدست آورده است،. ص۱۹۵

استاد عبدالغنی نیکسیر ، محقق – روز نامه نگار :

استاد مشعل مکتب بهزاد را پی جویی کرد وخوب هم از عهده آن بدر آمد.

او چنان در کار خود منهمک و علاقه مند بودکه میخواست سراسر چهره ی هرات را نگارستان هنر مینیاتور سازد ! ص۲۰۲

استاد عبدالغفور آرزو:

شاعر و پژوهشگر روانشاد استاد مشعل حافظ میراثی گرانبهاست ، مشعل در طور هرات این شعله قدسی را بر افروخت ، شعله ی که در روشنایی آن مانی، میرک، و بهزاد تولدی دیگری دارند.

شعر شور مشعل از ،، بهارستان جامی ،، رنگ گرفته و مینیاتورش از هنرستان بهزاد آهنگ ، وبحق آینه هنر نمایی مکتب هراتست – کارنامه مشعل. ص۲۰۴

استاد حاج امین الله پیرزاد هروی ، خوشنویس و مدرس هنر خط :

در دورانی که من شاگرد استاد عطار بودم با مرحوم مشعل آشنا شدم. مشعل از زمره هنرمندان گرانمایه ی بود که همواره هنر را نی برای خود که برای مردم خود میخواست ، او نه تنها هنرمندی مردمی وواقعگرا ، بلکه ادیبی فاضل و تذهیب کاری چیره دست بود   ص ۲۰۲ 

 استاد سعادت ملوک تابش:

شاعر،نویسنده موضعگیری های ارزشبار ، مشعل ، اورا بعنوان هنرمندی راستین، اصالت گرا وابتذال ستیزدر تاریخ معاصر هنر سرزمینش به ثبت رسانیده است. ص ۲۰۰

استاد محمود عطار هروی ؛ خطاط و مینیاتوریست:

استاد مشعل محراب شبستان شمالی مسجد جامع شریف هرات را زیر نظر خود وکار گروهی شاگردانش طراحی و با مهارت خاصی گچبری کرد که خوشبختانه اکنون سالم است.

در سال های اخیر استاد مشعل غوری به ( خانه نگاری) روی آورد.

خانه فرهنگ هرات در «سالن ولایت» یکی از دست آورد های هنری استاد مشعل است. در واقع امر خانه نگاری یکی از شاخه های مکتب هنری هرات است که تا صد سال قبل مرسوم بود ۲۰۳

استاد محمد کاظم کاظمی ؛ شاعر.نویسنده و پژوهشگر ادبی :

باری کسانیکه (۳۰) سال قبل به شهر هرات رفته اند – در وسط پارک خواجه علی موفق ، استخری دیده اند با تندیس های از سه اسپ که بشکل زیبای تراشیده شده بودند و از معدود آثار تجسمی استاد مشعل بودند – اگر امروزه کسی به آن شهر سفر کند دیگر اثری از آن تندیس‌های هنرمندانه نخواهد دید زیرا حاکمان فعلی هرات ، آن هارا با عنوان بت از میان برده اند.

شنیده شده که بعضی از مینیاتور های استاد نیز به شکل مشابهی از میان رفته اند  … ص ۲۰۱

سرچشمه ها و مآخذ:

۱ – رنگ ورنج – به ضمیمه هنر آوران هری.

بکوشش رفیع اصیل یوسفی/ نشر سنبله چاپ اول ۱۳۸۴ بهار ۲۰۰۵ میلادی. چاپخانه دقت – از انتشارات کانون هنر های زیبا – اندیشه ، ودانش با همکاری موسسه خیریه حضرت امام جواد ،،ع،،

۲ – بربال خاطره ها – صفحات ۲۵۴ به بعد. به اهتمام محمد رفیع اصیل یوسفی. ناشر ؛ انتشارات هاتف/چاپخانه حافظی.

نشان یار سفر کرده ازکه پرسم باز

( هفدهمین سال نشراتی )

تاریخ نشر : شنبه ۲۰ دلو  ( بهمن ) ۱۴۰۳  خورشیدی – ۸  فبروری   ۲۰۲۵   میلادی – ملبورن – استرالیا

نشان یار سفر کرده ازکه پرسم باز

 در آستانه ی بیست و دومین سالروز رحلت خطاط کتیبه های قدسی وتجلیل از بیست و هشتمین سالگرد تاسیس کانون هنر های زیبا – اندیشه و دانش توسط آن مرحوم – نگاهی داریم به کارنامه ، زندگی نامه و جایگاه هنری ، اجتماعی و فرهنگی استاد امین الله پیرزاد.

استاد سعادت ملوک تابش :

فسو سا برما که در طول فاجعه ی دراز دامن- که بر سرنوشت ،فرهنگ، وهنرما تحمیل شده، هر روز بر فراش سوگ عزیزی از دیار هنر وحوزه ابتکار وابداع نشسته وداغی تازه را با سرشکی تلخ آبیاری می کنیم. ص ۲۶۷

استاد هادی ذوالریاستین ؛ هنرمند خوشنویس ایرانی :

من همکار پروفسور پیرزاد هروی و افتخار میکنم چندین سال در کنار ایشان در بنیاد پژوهشهای اسلامی استانقدس رضوی و همچنان در مرکز آموزش های هنری بودم ، مفتخرم که از معلومات و دوره های ایشان استفاده وفیض زیادی بردم.

من حس میکنم او وجود دارد، یعنی پیرزاد زنده است !

مردم افغانستان باید بدانند که این فرهنگ و این هنر با چنگ و دندان نگه داشته بشود. ص ۳۱۸ 

استاد نجیب مایل هروی :

 استاد پیرزاد یکی از یادگارهای مرحوم استاد محمد علی عطار بودند، در انواع خط که مرحوم استاد عطار توانمندی داشتند/ استاد پیرزاد هم از این توانمندی برخوردار بودند،،،، نشر آثار مرحوم پیرزاد ، برای جاری بودن روش وشیوه خوشنویسی مرحوم می تواند مفید باشد، که امید دوستان ایشان به این امر اهتمام کنند. ص۲۶۶

رفیع اصیل یوسفی :

پیرزاد با همه وجودش به مردم و وطنش عشق می ورزید واین عشق اورا میتوان در سرتاسر زندگی اش به وضوح دید ..

اگر خانه ، مسجد و حسینیه ای از کلک هنر آفرینش – بهره ی برده باید به حساب دین دوستی و مردم دوستی اش گذاشت .ص۲۸۳

محمود عطار هروی :

. استاد پیرزاد بخوبی از عهده ترکیب و تسلط بر خط ،،ثلث،، و کوفی برآمده بود. همچنین ترکیب بندی خطوط ایشان بسیار زیبا و منحصر به فرد بود.

این را من تنها از ایشان و قدرت هنری ایشان در هشت قلم خط دیده ام. ص ۲۶۶

 محمود صفر زاده ،، م انوش :

حاج امین الله پیرزاد هروی ، چون ستاره ی درخشان در آسمان جهان خوشنویسی می درخشد. انگشتان و قلم هنر آفرینش افتخارات سترگی رابر جامعه فرهنگی هنری ما قلم زده است. ص ۲۵۸

 بصیر احمد حسین زاده : 

استاد پیرزاد دستی قوی و توانمندی در هنر ،،کتیبه نگاری ،، داشت که از مهمترین آنها می توان از کتیبه سی وچهار متری تالار کنفرانس های حوزه علمیه صادقیه در هرات – کتیبه ها وتابلو های حسینیه هراتیها در مشهد مقدس و یاد بود شهدایی حرم رضوی و دههااثر نفیس دیگر اشاره کرد……

ص۲۷۴

میرویس رضا زاده ، از جمله شاگردان برجسته استاد می گوید  :

استاد پیرزاد هروی کسی بود که هنرش را بر پایه ی عدل واحسان بنا نهاده ، بدی را با نیکی دور کرد.

نشانه ی عاشق آنست که صبر و استقامت در مسیر کارش با تلاش ونو آوری و زایش درهنر داشته باشد. ص ۲۷۷

استاد محمد حسین جاجویی مقدم :

 من فقط در یک کلام می خواهم بگویم که ایشان نیروی عشق بود ، ایشان برای موسسه آفرینش های هنری استانقدس رضوی افتخار بود.

 این بزرگوار هم در رفتار ، هم درکردار ، وهم درعمل آنچنان خلوص از خود بروز میدادند که همه ی جمع هنرمندان را زیر سلطه محبت خود و زیر سلطه ی نگاه هنری خود در آورد. ص۳۲۲

استاد مجید فداییان:

مطمئن باشید فرهنگ و تمدن اسلامی ما در دونقطه قابل توجه و بررسی است ،

 یکی میراث فرهنگی مکتوب و دیگری ابنیه و معماری های خاص …..

قطعات خطی که مربوط هرات است، در تمامی موزه های دنیا و معروف ترین موزه های دنیا به عنوان گل سرسبد مجموعه هایشان است.

بزرگترین مجموعه های خوشنویسی در ایران ما بعنوان میراث پایانش با نام ،، هروی،، است. ص۳۱۲

استاد نجیب الله انوری :

بودند محدود شیفتگانی که لحظه ی غافل ننشستند وبا هزاران مشکل ، ومانعی که سر راهشان قرار داشت کوشیدند که چراغ هنر به خاموشی نگراید ، از جمله میتوان از شادروان استاد فرزانه عطار هروی و روانشاد استاد پیرزاد هروی نام برد – حقا که هنرمندان واقعی هرگز نمی میرند. ص ۳۱۵

سر چشمه پا نوشت ها :

تمامی نقل وقول های این یاد بود با استناد به مجموعه ،، رنگ و رنج ،، تألیف محمد رفیع اصیل یوسفی ـ و هنر آوران هری با ویرایش استاد محمد کاظم کاظمی – زیر نظر کانون هنر های زیبا/اندیشه و دانش در موسسه خیریه امام جواد ، ع، و نشر سنبله بهار ۱۳۸۴ شمسی – با اجرای گرافیک توسط وحید الله عباسی و خانم طاهره امیری تایپ و تنظیم شده.

با سپاس ویژه از سایت فرهنگی هنری و دیجیتالی بیست و چهار ساعت که در راستای حفظ و اشاعه هنر های اصیل ملی و فرهنگ بومی وتقدیر از پیشگامان وپیشکسوتان ، پیشتازند.

محمد رفیع اصیل یوسفی

۲۰ دلو (بهمن) ۱۴۰۳ خورشیدی

۸ فبرری ۲۰۲۵ میلادی

نظرات و پیشنهادات محترم رفیع اصیل هروی

تاریخ نشر : پنجشنبه ۵ میزان  ( مهر ) ۱۴۰۳  خورشیدی – ۲۶ سپتامبر   ۲۰۲۴  میلادی – ملبورن – استرالیا

نظرات و پیشنهادات محترم

رفیع اصیل هروی

درود ی چو نور دل پارسایان

 جناب گرانمهر آقای قیوم بشیر هروی پیرامون سایت ۲۴ودیگر فعالیت های فرهنگی ومعرفتی تان، اولاً تشکر ویژه وقدردانی دارم از زحمات وتلاش شما و اخوی گرامی شما.

 ۱ – در ارتباط با صفحه آرایی ، پیشنهادی داشتم که این روش را تغییر و با اسلوب جدید صفحات مجازی هماهنگ ساخته طرحی نو را درافکنید ؛

 ۲ – درخصوص انتشار اشعار شعرای معاصر وزنده ی هموطنان عزیز ما اگر بعضی مناسبت های ملی، جهانی و حتا مذهبی ومحلی را در نظر بگیرید خیلی موثر خواهد بود مثلاً ،،،، بیست و هشتم اسد ۱۲۹۸ که بعد حدود (یکصد و پنج سال) با آنکه استقلال نسبی هم نداشته ونداریم/ بازهم بعنوان یک واقعه تاریخی قابل استناد است چون از سه سال قبل «(طالبان)» ۲۴ اسد را روز پیروزی خود دانسته وتجلیل می کنند.

مناسبت های جهانی، مثل روز جهانی قلم ، روز جهانی صلح ، روز جهانی آب وغیره.

باعرض حرمت

اصیل یوسفی

هرکو نکند فهمی زین کلک خیال انگیز !

تاریخ نشر : سه شنبه ۱۹  سرطان ( تیر ) ۱۴۰۳  خورشیدی – ۹ جولای ۲۰۲۴  میلادی – ملبورن – استرالیا

هرکونکند فهمی زین کلک خیال انگیز !

حافظ سخن بگو ی که بر صفحه جهان

 این  نقش  ماند از  قلمت  یادگار عمر

قسمت اول :

در آستانه روز جهانی «قلم» بر آن شدم که به معرفی یکی از مجموعه های قلمی هنر خوشنویسی ونقاشی خط ،برخاسته از دیار کهن و باستانی هریوا بپردازم.

 هرچند که در تقویم رسمی کشور ما روز ها ویا فرصت های برای _روز جهانی مطبوعات ، روز شعر ؛ روز هنر، روز قلم ، روز تیاتر و سینما ،رادیو و تلویزیون وامثالهم گنجانده نشده وحتا به دیده قهر بدان نگریسته می شود؛با آنهم هنرمندان و هنردوستان هموطن در هر جایی که از جهان بوده اند بی تفاوت و بی احساس مسولیت از کنار این پدیده ها نگذشته اند! یکی از عوامل مهم تشتت فکری و فرهنگی ما طی نیم قرن اخیر وجود بحران های بیشمار وپی در پی در پیکره ی جنگهای بی پایان بوده است که هویت مارا نیز در وجود ما ودر سرزمین ما به قهقرا کشانده وبر افتخارات هنری وتاریخی ، فرهنگی و قلمی ما رنگ سیاه پاشیده است ! از قلم گفتم و می خواهم به یکی از خطوط بسیار زیبا وارزنده در زبان و ادبیات دری- پارسی اشاراتی بنمایم :

حتما شما با واژه ،، نستعلیق ،، آشنایی دارید – اما سیر پیدایش آن را ندانید ؟ بطور خلاصه عرض نمایم که در اوایل قرن نهم هجری بعد از فتح سرزمین های پهناور آسیای میانه و قفقاز و خاورمیانه توسط ،،امیر تیمور گورکانی ،، که در اواخر قرن هشتم هجری به اتمام رسیده بود ، فضای تقریباً پر آرامشی برای باز سازی ونو سازی خرابه های باقیمانده از هجوم گسترده سپاهیان ،،ترک ومغل ،، پدید آمد و امیر تیمور لنگ با آنکه

با آنکه در لشکرکشی ها و فتوحات ، در قساوت وخشونت وخشم گستاخ بود، با آنهم در پشت جبهات جنگ به دو نیرو وقشر اجتماعی بها می داد ونسبت به آنان و روحیات شان علاقمندی نشان می داد.

اینان هنرمندان ، اهل حرفه و تجارت– ودیگر سادات ،علما ،منشی ها و دبیران بودند.

 امیر تیمور _بعد فتح هرات فرزندش  ،،شاهرخ میرزا تیموری ،، را والی هرات و خراسان مقرر کرد ودربازگشت از سفر پر مخاطره و پر دست آوردش از آسیای صغیر ، با خود هنر آورانی از شام ، مصر بغداد ، حلب ، تبریز ،شیراز وهمدان به هرات آورد و هدفش ازین رفتار آن بود که در قدم نخست برای تربیت فرزندان ، نوادگانش وباقی امرای محلی ونظامیان لشکرش آموزش فهم ،سواد ودانش بدهد و در ثانی برای ،،پای تخت ،، حکومت وسیع ونا کرانه پیدا _مرکزی اداری بنیاد بدارد، برای همین عمل نیک ،بسیاری از مورخان ، علما واهل هنر در تاریخ ،تیموررا ستوده اند. اما ناباورانه در شبی که امیر تیمور گورکانی قصد داشت فردایش اردوی سراپا منظم و دلیر و جنگجو ی خودرا برای فتح ،،چین،، فرماندهی نماید (۸۰۵)هجری و در وادی های پهناور آن سرزمین افسانوی بدرود حیات گفت…..

گفتیم که امیر تیمور تعدادی از هنرمندان پیشکسوت رشته های مختلف هنری و حرفوی را با خود به مرکز پای تخت جدیدالتاسیس ،، هریوا ،،اورد که یکی از آنان هنرمند خوشنویسی بود بنام میر علی تبریزی که فردی نکو خصال و خوشنام بود.

قبلاً میرعلی در زادگاهش به خطوط نسخ و تعلیق _ وبیشتر خطوط عربی و خصوصا کوفی پرداخته بود ودرین رشته ها تبحر اندوخته بود ، وانگاه در هرات او کاری ،،کارستان،، بانجام رساند وبادر آمیختن نسخ/تعلیق/خطی را ابداع ونام آن را نستعلیق نهاد!

خوشنویسی از استاد نجیب الله انوری

از آن زمان این عروس هنر های کهن شرقی ،در حجله گاه خطوط ودر بستر پرنیان شعر ،هنر،ترانه وسرود، غنود. شاهرخ شاه این خط آن چنان اورا مسحور خود ساخت که دستور داد از آن به بعد ، مهر و نشان های سلطنتی را با آن بیارایند، کتاب هارا،نامه هارا ، عناوین و القاب را بدان عروس خطوط به کتابت گیرند تا بعد از خطوط عربی وقرانی ،جایگاه و رفعت نوپای آن حرمت نهاده شده و بطور رسمی در سرتاسر قلمرواش تا اقصای خراسان ،سند،جیحون و سیحون ، بدان اهمیت و اعتبار و ارزش بخشید. یکی از شاگردان برجسته ومحبوب میرعلی تبریزی ،فردی بود همنام خودش.

رفیع اصیل یوسفی در مجموعه ،،رنگ ورنج ،، می نگارد:

,, اوج نو آوری در هنر خطاطی را باید ،، ابداع،، نستعلیق دانست، چراکه هنرمندان هرات به تدریج آن را بر تارک دیگر هنر هاقرار دادند.

خط بسیار زیبای خوش ترکیب که قلمرو ،هنر، فرهنگ وادبیات پارسی را در تسلط خود دارد.

دیوان های شاعران پر آوازه وکتاب های بسیار نفیس وارزشمند هنری با این خط چنان از زیبایی وظرافت برخوردار اند که هم اکنون در گوشه وکنار جهان در موزه های مهم نگهداری می شوند، ودرین زمینه مرقعات ، سنگ نوشته ها ، وبعضی کتیبه های بسیار زیبا وخوش نگار از هنرمندان دلباخته به این خط برجای مانده است.

 شاگردان ،رهروان و عاشقان خط میرعلی تبریزی – افرادی همچون اظهر هروی_سلطان محمد خندان -وفات ۹۳۲هجری ، سلطان علی مشهدی کاتب سلطان حسین بایقرا ومیر علی هروی ، وفات در (۹۵۱) هجری آن را به پایه اکمال و اعجاب رسانده اند.

 استاد عبدالغنی نیک سیر هروی در مجموعه هنری ،، تلاوت نی،، پیرامون او چنین نگاشته :

 میر علی سادات حسینی معروف به « میرجان » ملقب به کاتب سلطانی از سر امدان نستعلیق نویسی واز خوشنویسان بزرگ قرن دهم هجری است که خط او از نظر رعایت اصول ،استحکام،همواری،و حلاوت تا زمان خود بی همتا بوده و شاید پس از او نیز جز میر عماد کسی یارای برابری را با او نداشته باشد . خط او حتا بر خط سلطان علی مشهدی برتری دارد،او بر خوشنویسان بعد از خود تاثیر بسزایی گذاشته است.

خط از : استاد نجیب الله انوری 

استاد عبدالجلیل توانا _قبلا مسوول انجمن خوشنویسان هرات پیرامون کارنامه هنری میر علی هروی در ماهنامه تخصص ( شماره ۱۴برج حمل ۱۳۸۲) مینویسد:

«هریوای کهن که قافله سالار هنر های اصیل ، بخصوص هنر خوشنویسی در جهان بشمار می رود ، در رشته نستعلیق فقط تنها یک مدرک بر آن کافیست ؛ و آن ،، شاهنامه بایسنغر یست ،،که با خطوط بسیار عالی و نقوش بی نهایت بدیع -توسط شاگردان استاد میر علی هروی و استاد کمال الدین بهزاد هروی کار شده است. وبقول هنر شناسان بزرگ هیچگونه قیمتی نمیتوان بران تعین کرد.

دراین مدت بودند استادانی بعد میر علی هروی ،نظیر میر عماد ، میر آقا حسینی هروی ، حسن خان شاملو، میر عبدالرحمن حسینی ، نجف سلمان ، و شادروان استاد محمد علی عطار هروی وامثالهم که درین راه گام برداشته اند، وبطور ویژه این هنر را زنده نگهداشتند، وگر نه باید سراغ این هنر هارا به اثر عدم توجه زمامداران گذشته ، در موزه ها می گرفتیم -چنانچه امروز بیشترین آثار خطی این هنر اصیل در موزیم های مشهور جهان قرار دارد.واما متاسفانه از صد سال قبل تا اکنون – حتا پیشتر از آن ،این هنر ظریف به دست فراموشی سپرده شده است.

جناب گرانمهر عبدالحکیم کریم زاده ، عضو انجمن خوشنویسان هرات در همین رابطه می نگارد:

 بعد روانشاد میر علی هروی ، ذریعه استاد کل ،، میر عماد حسنی ،، خوشنویس پر آوازه خراسان زمین – نستعلیق به پایه اکمال رسید ،،،،،

همچنان در قرن یازدهم هجری خط شکسته نستعلیق بوسیله « شفیعا » و مرتضی قلیخان خلق وبه وجود آمد. که بعداً توسط درویش عبدالمجید طالقانی به کرسی نشانده شد.

بگذار به  گیتی  اثری  زانکه در آفاق

تا چشم بهم برزنی ،ازما خبری نیست

 واما سیر هنر نستعلیق را بعد از سقوط هرات بدست ،،ازبک های شیبانی ،، و استقرار تدریجی احمد شاه ابدالی را باید در هاله ی از تاریکی و بی تفاوتی به تماشا نشست.

ادامه دارد….

رفیع اصیل یوسفی

شنبه ۶ جولای ۲۰۲۴

۱۴ سرطان ۱۴۰۳ خورشیدی

اوقات خوش آن بود که با دوست بسر رفت

تاریخ نشر : پنجشنبه ۳۰ حمل (فروردین) ۱۴۰۳ خورشیدی – ۱۸ اپریل ۲۰۲۴ میلادی – ملبورن – آسترالیا 

اوقات خوش آن بود که با دوست بسر رفت

محمد رفیع اصیل یوسفی

عشق آمد  و بر  ورق  مشقم  زد دست

معشوقه  دوات  و قلمم   را   بشکست

گفتا  که  ایا  عاشق   شوریده  و مست

جزمشق خیال  روی من،مشقی هست؟

وانگهی که استعمار با رویکرد استراتژی سلطه  به منظور تخریب ذوق ، نابودی استعداد ، کم جلوه دادن هنر و خدشه دار نمودن روحیه جمعی  ملتی که در طول تاریخ کهن و ریشه دارش ، پرچمدار آگاهی ، دانایی و پایمردی بوده ومسیر طولانی را در حوزه تمدنی آریایی تباران  با همه فراز و نشیب هایش طی نموده است، تلاش ورزیده تا به طرق مختلف و به هرنحوی  که شده جلورشد و همدلی  شانرا بگیرد ، درست در چنین شرایطی  و بر اساس ایجاد روحیه تفاهم جمعی و ضرورت حفاظت از فرهنگ ، هنر و توسعه مادی ، معنوی و عاطفی جامعه ، تعدادی از فرهنگیان ، هنرمندان ، نویسندگان و شاعران افغانستان در محیط هجرت و غربت ، بیست و هشت سال قبل در منزل مرحوم استاد پیرزاد هروی به تأسیس این کانون کمر همت بستند و قدم های اساسی و ارزنده ی درین مسیر دشوار و نفس گیربرداشتند.     

اگر با بینش و نگرش صادقانه بخواهیم در حافظه ی تاریخی و جمعی ملت ما نظر اندازیم  بخوبی در می یابیم که دیار باستانی و آریایی هریوا، سایه سار شعر ، ترانه ، هنر و پرورشگاه  اندیشه و ادب  بوده جایگاهش را بعنوان مهد علم و فرهنگ در منطقه تثبیت نموده است.                        

آری ! این حس لطیف هماره بر فضای آب و خاکش ، عطرآگین بوده ، چنانچه حضرت ابوالقاسم فردوسی از عبور از همین شهر بدربار سلطان غزنه میرسد و ارمغان شاهنامه اش را پیشکش میکند و در بازگشت نیز به مدت شش ماه مهمان هراتیان حماسه ساز و حامیان هنر و ادب بوده که مملو از عواطف انسانی و مهمان نوازی بودند.                                  

مردم با احساس هرات با داشتن چنین رویکردی بود که به میراث عاطفی اجدادی خویش پی برده و خرد ، تفکر ، فرهنگ و هنر را مبنای گذر از شرایط دشوار و عبور از بحران های شکنندهء بی حد و حصر قرار دادند و یک بار دیگر افتخارات و دستآورد های هنری ، فرهنگی و انسانی اجداد و نیاکان شانرا احیا و به اجرا گذاشتند.                                     

آنها با تشکیل و تأسیس این کانون فرهنگی توانستند گذشتهِ مطلوب و افتخار آفرین نیاکان شانرا با رشادت به نمایش بگذراند و آنرا نقطه ی عطفی بدانند برای فردای بهتر .                                                     

در حالیکه فعالیت های کانون بنحو احسن به پیش میرفت پیک اجل یکی از بزرگان کانون را گرفت و استاد فرهیخته محمد علی عطار هروی جان به جان آفرین سپرد.                                                                        

پس از رحلت استاد عطار هروی در آخرین روز های سال ۱۳۷۱ خورشیدی ، کانونی در راستای برگزاری مراسم و گرامی داشت از مقام هنری ، فرهنگی  و جایگاه تاریخی استاد شکل گرفت که بسیار مؤثر و همآهنگ عمل کرد. 

این کانون که بنام « کانون کهزاد» مسمی گردید در بهار سال ۱۳۷۲ خورشیدی با حضور زنده یاد استاد تابش هروی ، مرحوم استاد پیرزاد ، شادروان نجفعلی رهبر ، مرحوم استاد براتعلی فدایی هروی ، محترم استاد نجیب مایل هروی ، محترم مصباح هراتی ،  اینجانب رفیع اصیل یوسفی و فرزندان ارشد استاد عطار ، محترم جواد بنایی و محترم حیدر اسیر ، مدیریت رسمی برگزاری مراسم مختلف فرهنگی و یاد بود از مقام شامخ استاد را بعهده گرفت و توانست در بیستمین روز وفات استاد عطار مراسم افتتاحیه با شکوهی را در گرامیداشت یاد آن فرزانه ی روزگار براه بیاندازد و با حضور پرشور شعراء ، نویسندگان ، نخبگان  و هنرمندان پیشکسوت و معاصرافغانستان و کشور ایران، در حسینیهء نصرت مشهد برگزار نماید که د رحاشیهء آن مراسم ، نمایشگاه با شکوه هنری نیز به میزبانی مرحوم استاد پیرزاد از آثار برجسته ، گرانبها و منحصر به فرد استاد عطار مرحوم برگزار گردید.   

از فعالیت های دیگر کانون میتوان از تهیه ، تنظیم تقویم « نیکوکاری» یاد کرد که در سال ۱۳۷۵ خورشیدی چاپ در دسترس مهاجران هموطن در ایران و سایر وطنداران ما د رسراسر جهان قرار گرفت و آغاز گر روندی شد که ۲۸ سال تمام را در بر گرفت .                  بر بنیاد انتشار همه ساله تقویم نیکوکاری و سالنامه ی « مهر آیین » که با کار و تلاش دسته جمعی انجام می گرفت و مجموعهِ کتابخانه شخصی مرحوم استاد تابش هروی بعنوان میعادگاه عاشقان ، شیدادلان و دردمندان صبور آن روزگاران قرار گرفت .                   

      بر اساس نیازمندی ها و نگرش و نگارش بیشتر خطوط اسلامی ، باز آفرینی و خلق آثار هنری و ادبی توام  با تراوشات قلمی و نظارت توام  با نقد و قضاوت بود که در بهار سال ۱۳۷۶ در منزل زنده یاد استاد امین الله پیرزاد طی یک جلسه تاریخی در خیابان طالقانی « طلاب مشهد» با حضور دوازده تن از اعضای هیئت مؤسسین اولیه کانون کهزاد ، تشکیلاتی  بنیان گزاری شد که نامش را به پیشنهاد علامه استاد تابش  هروی ( کانون هنر های زیبا ، اندیشه و دانش) گذاشتند که مخفف آن « کهزاد» میباشد ، که در خصوص گردآوری آثار هنری ، آموزش هنر و ادبیات ، جمع آوری و انتشار دیوان مرحوم استاد فدایی هروی ، آموزش علاقمندان و نوآموزان هنر خوشنویسی ، مینیاتوری ، نقاشی ، تذهیب ، نگارگری ، منبت کاری ، مرصع و هنر هفتم / سینما و عکاسی ، کلاسهای   آموزشی ، پرورشی و پژوهشی ایجاد و بر اساس نیاز و ضرورت های اجتماعی عمل و شروع بکار و فعالیت نماید.   

  دفتر مرکزی کانون _ مرکز امداد و کمک رسانی مؤسسه خیریه  حضرت امام جواد (ع) انتخاب شد و سرپرستی آنرا استاد مرحوم براتعلی فدایی بعهده گرفت و بتدریج کانون هنر های زیبا در چند شهر مهم و تاریخی هرات ، بلخ و کابل  وغزنه حوزه نفوذ خود را گسترش داد و با رسالت هنر ، قلم و اندیشه ، نمایندگانی را در راه پیشبرد اهداف و وظایف راهبردی معین نمود.                   

سالنامه هنری عرفانی مهر آیین بمدت بیست و پنج سال پیوسته  انتشار یافت و علاوتآ بیش از بیست عنوان کتاب مستقل  را میتوان ثمره کار شبانه روزی این نهاد ارزشمند دانست.                                            

همچنین راه اندزی کلاسهای درس عملی و آموزشی هنر گلسازی ، برش و دوخت انواع لباس های محلی و ملی ، خیاطی با ژورنال  ، گلبافی و آموزش بافتنی  انواع مدل های لباس دخترانه و بچگانه ، در منطقه محروم و مهاجر نشین قرقی مشهد برای پناهندگان افغانستانی از افتخارات و دستآورد های قابل قدر این نهاد هنری وکارآفرین بوده است.                  

علاوتآ ایجاد نمایشگاه های ترنم توانمندی و توان یابی در کنار معرفی هنر آموزان به جامعه جهت کاریابی و استخدام حرفوی آنها از الویت های اساسی و مهم این کانون بوده و حمایت همه جانبه و وسیع خانواده های مدد جویان را با ایجاد شغل و اشتغال زایی برای آنها زمینه سازی نموده است تا د رکنار سواد آموزی و تعلیم  و تربیت عصری ،  نیرو های مؤلد اجتماعی مفیدی در آینده زندگی و سرنوشت خود باشند.                       

جا دارد تا درین قسمت یادی نماییم از دلدادگان و فرزانگانی که دیگر در میان ما نیستند: نیستند:                                                   

از شهید کریم دانش که شش سال قبل در انفجار های خونبار کابل ، کوچ نمود ، شادروان محمود انوش « صفر زاده » ، مرحوم استاد عبدالرووف راصع  ، مرحوم ملک فدایی ، شهید شیخ عزیزالله نجفی و مرحوم نظام الدین شکوهی  ، روح همه این عزیزان سفر کرده شاد و خشنود ویاد شان گرامی باد.                                                                                

آثار منتشر شده توسط کانون هنر های زیبا ، اندیشه و دانش ، بدین شرح می باشد :                                                                  ۱ – مرقع قرآنی اساور – اثر مرحوم استاد عطار هروی .

۲ – تلاوت نی – مجموعهِ هنری خوشنویس معاصر افغانستان ، استاد نجیب الله انوری .                                                              ۳ – رنگ و رنج  و هنرآوران هری در معرفی سیصد و بیست نفر از هنرمندان معاصر و هموطن – تألیف : رفیع اصیل یوسفی.           

۴ – آینه مهر – در گرامیداشت دومین سالگرد رحلت استاد سعادت ملوک تابش هروی.                                                           

۵ – چامه ها و چکامه ها – اثر مرحوم استاد براتعلی فدایی هروی .

۶ – اشکی در غربت – اثر محمد ظاهر نیاز قناویزی.              

۷ – راه روشن – اثر مرحوم استاد براتعلی فدایی هروی .

۸ – نوای دل – اثر امان الله قناویزی .

۹ – حج ، میعادگاه ابراهیم – اثر مرحوم استاد براتعلی فدایی هروی.

۱۰ – سرودی در غربت – اثر محمد ظاهر نیاز قناویزی.

۱۱ – زندگی منظوم امام جواد (ع) – مرحوم استاد براتعلی فدای هروی.

۱۲ – اعجاز علمی قرآن شریف – علی شیخ زاده.

۱۳ – دیوار شکسته – داستانی بقلم م . هریوا.

۱۴ – بربال خاطره ها – اثر دکتر امان الله واسعی .

۱۵ – رسم الخط انوری – رساله ء آموزشی .

۱۶ – سیب و فریب – مجموعه اشعار جدید از محمد آصف رحمانی .

۱۷ – دیوان کامل مولانا کمال الدین شیر علی  بنایی هروی ، بکوشش عباس رستاخیز.                                                           

۱۸ – عطار ، شاعر کتیبه ها – جواد بنایی .

۱۹ – ماهنامه الفباء – از نشرات مؤسسه آموزشی سپهر اندیشه و مکاتب رسالت در هرات .                                                        ۲۰ – سالنامه هنری عرفانی و فلسفی مهر آیین .

۲۱ – ریشه های فقر ، اثر محمد آصف هریوا.

و انتشار برخی از آثار برجسته خوش نویسی بصورت پوستر و کارت پستال.